Dêrsim de dewa Tewnaşî 94î de ameye veşnayene û dewijî dewe ra ameyê teberkerdene. Behîce Gunduz 30 serrî hesretê dewa xo menda. Serê xirba keyê xo de lorikan vana, serê zîyara xo de venga heqî dana û çila fînena ta. Behîce dewa xo ma rê dana naskerdene.
Dêrsim de dewa Tewnaşî 1994î de ameye veşnayene û dewjî dewe ra ameyê teberkerdene. Behîce Gunduze 30 serrî nêeşkeya şêra dewa xo û pê hesreta dewa xo şaristan de manena. Nika êdî bi ters ba zî, wexto beno wisar şona dewa xo. Wexto ke Dayîka Behîce seba dewa xo ajansê ma (AW) rê qisey kerd, şîye serê xirba keyê xo de lorikî vatî, şîye serê zîyara xo de venga heqî da û çila fîste ta.
‘Ma bi zor kerdîme teber’
Dayîka Behîce kişta xirba keyê xo de ronişte û dewe ra vejîyayîşê xo ma rê wina îfade kerd: Ma 1994î de dewa xo ra vejîyayî. Ma bi xo nêvecîyayîme ma bi zor kerdîme teber. Zulim bî. Qereqol na dot de bî her roj amêne ma kuyêne. Ma cinî kerdêne çiplax, vatêne şima înanê koyî rê yardim kenê. Basqî zaf bî, ma xo ra zafêrî domananê xo ra tersayêne. Ma nîya da ke çare çin o ma emegê xo pêro kerd awe şîme.
Cayê ma rind bî. Ma wayîrê malî bîme, varlixîya ma zafe bîye. Zulm û zorî ver ma şîme teber. Her çîyê xo ma eşt awe henî bedilhawa şî. Malê ma bî, gayê ma bî, mîyê ma bî. Pêro henî bedilhawa şî. Ma handê ke canê xo xelasna ra. 94î de ma domanî ruşnayî uca yatili. Yatili kî nêverda. Domanê ma bê mekteb mendî.”
‘Ma her çîyê xo eşt awe û şîme’
Bi omidê apey ameyîşê keyeyê xo caverdanê verba şaristanî şonê, hîna ke nêresenê şaristan dewa înan yena bombekerdene. Wina vana dayîka Behîce: “Ma her çîyê xo eşt awe, çê mê henî tede bî. Ma va wisar wisar ma ya yenîme bostan nanîme ro. Ya yenîme leyê (fîdane) ma est ê, gozî est ê, mêveyî est ê. Wisar wisar yenîme binê bananê xo. Zimistan eke serê ma basqi bî ma şonîme.
Ma hona na cêr Dêrsim nêrestîme pê ma de bombayî dayî banan ra kerdî têbin û têser ra. Şîyayena ma a şîyayene bîye. 30 serrî ra dime, 15 serrî ra dime xo ra yasaq bî îta. Dewanê bînan ancîna îzne girotêne şîyêne ama na hetê ma yasaq bî. Na 2-3 serrîyo o kî ma zor îzne gênê yênê. Nîya yenîme xo rê hebê çilayan nanîme ro serê zîyar û dîyaran. Mezela pîyê mi uja ra. Yenîme xo rê hebê çilayan nanîme ro.”
‘Ez hewnanê xo de dewa xo vînena’
Behîce Gunduze wextê domantîya xo, gencîya xo ana xo vîrî û wina vana: “Ez nika ewro amo îta nîya amo zereyê mi cêro kerkeşîno we. Çike ez îta de bîya, gencinîya mi îta de vêrde ra. Uca (Şeher) de handayê ke emrê mi vêrd ra. Uca xerîbîye est a, feqîrî ye est a, sûkan de her çî pere yo, buha yo. Mordem cayo ke tede bî, tede bî pîl uca mordemî rê weş yeno. Raya însanî uca de ra. Ez hewnanê xo de dewa xo vênena. Mi çi kar kerdo, çi emeg do, ça de fetelîya, kamî de nûştî me ro, kamî de vaştî me ra, kamî de qesî kerdo eyî kunê mi hewn.
Waxto verên de televîzyon çin bî, radyo bîyî. Ma karê xo kerdêne, şamîya xo werdêne şandênan nuştêne ro ma jubinî rê şanikî qesî kerdêne. Pîlê ma nûştêne ro ma rê şanikî qesî kerdêne. Çîyê bînê ke verî mabênê şarê ma de derbaz bîye ê qesî kerdêne. Nika teknolojî milet qedêna. Ne hafiza menda ne beyîn mendo.”
‘Ma to caverdayîme to ma ca meverde’
Dayîka Behîce herinda şênanê xo yê ke ameyê bombekerdene nîşanê ma dana û vana: “Hela nîyade îta nîya juver 10 keyeyî bî. Nika aseno ke îta de 10 keyeyî est bîyê?”
Qala rindekîya dewa xo kena, awa dewa xo, meyweyanê dewa xo, gozanê dewa xo kena. Vana nika dewe, raye, herinda keyeyan ez bîle nas nêkena. Dima ra zî bi zereyo veşaye dewa xo ser o lorikan vana. Dayîka Behîce şona vera zîyara xo çila fînena ta û venga zêv û zîyaran dana, Ocaxa Kalmemî dana û vana: “Ma to caverdayîme, to ma ca meverde. Ti zanena ma ça şime ça ma to caverdayîme.”
‘Miletê ma peyde bêro dewa xo’
Dayîka Behîce wazena ke dewijê aye apey bêrê, reyna dewe sey verî şên ba. No derheq de zî wina veng dana: “Miletê ma yo ke dewa xo ra bi zor vejîyo şîyo, wazeno peyde bêro dewa xo. Ama rayî buhayê, kes nêşkîno pey de bêro, kuweta miletî çin a. Reyna zî însanî bêrê dewa xo rind o.”
