Badê Kongreya 12’ine ya PKK’î ke biryar girewte ke têkoşînê çekdarî bi vengdayîşê ‘Aştî û Komelê Demokratîkî’ ê tarîxî yê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî biqedîne, rojnameyê Serxwebûnî zî da zanayîş ke weşanîya xo qedîneno.
Serxwebûnî Hûmara xo ya 521’ine (pê Hûmaranê demanê îlegalan 527) weşan kerd û tede biryarê PKK’î yê kongreya xo ya tarîxî de yê bi perspektîfê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî dayî û nuşteyê bi sernameyê “Her çîk seba destpêkerdişo newe û xurttir” ca kerd û da zanayîş ke weşanîya xo qedîneno.
Çapemenîya Kurd de destpêkerdişêko newe
Rojnameyê Serxwebûn, bi şêwazê karê xo, tempoyê xo, biryardarîya xo, cesaretê xo û tesîrê xo yê serê beşanê komelî de, tarîxê çapemenîya kurdan de zey destpêkerdişî yeno hesibnayîş û dima ke yew dewre de tesîrê xo tesdîq kerd, kewt serrê tarîxî.
Serxwebûn Citmenga 1978î de bi hawayêko îlegal dest bi weşanî kerd û heta serra 1979î zî weşanîya xo bi nê hawayî domna. Çileyê 1982î ra nat weşanîya xo Ewropa de 44 serrî bêmîyan domna û nameyê xo da nîşandayîş. No rojname wayîrê tarîxêko kilîm ê 47 serran o. Hûmara xo ya yewine demê îlegalî de bi sernameyê “Rayîrê Şoreşê Kurdistanî” weşan kerd. Weşanîya xo ya fermî bi sernameyê “PKK’î Konferansa Xo ya Yewine viraşt” kerd û bi destpêkerdişêko xurt.
Temmuza 1978î de Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî bi nuştişê manîfestoyê “Rayîrê Şoreşê Kurdistanî” gama xo ya destpêkêne ya propagandaya nuştekî eşt. Bi nê vîzyonê xo Serxwebûn Citmenga 1978î de bi hawayêko îlegal sey weşanîya serekêne ya partîye dest bi weşanî kerd. Peyniya serra 1979î de 5 hûmarê taybetî zî tede, bi pêroyî 6 hûmarî weşanîyayî û bi nê hawayî dest bi raywanîya xo ya weşanî kerd. Heyetê Weşanîya Merkezî şert û mercanê îlegalan de xebatanê xo domnayî û çapkerdişê rojnameyî bi daktîlo û duplîkatoran ameyêne kerdiş.
Heyetê weşanî bi koordînasyonê rasterast ê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan ame awankerdiş. Mazlum Dogan, Hayrî Durmuş, Duran Kalkan û Fatma tede ca girewtî. Heto ke henî avanîyêka fermî ya partîye çînêbi zî, heyetê weşanî yew rêxistinanê fermîyanê destpêkênan ê PKK’î bi. Heyetê bînê koordînasyonê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan de, serê tedeyî, rêbaz û armancanê weşanî de munaqaşeyê xurtî kerdî. Armanc o bi ke têkoşînê azadîya Kurdistanî bêra nîşandayîş, polîtîkayê Tirkîya bêrê teşhîrkerdiş û bi hereketanê şoreşgeran ê dinya yewbîyayîş bêro kerdiş.
Merkezê xebatanê weşanî xaneya Rezanî bî
Merkezê xebatanê weşanîya ci, yew keye qezaya Rezanî ya Amedî de bi. No keye bî baregehê ke kombîyayîş û xebatê amadekarîya heyetê weşanî tede ameyêne kerdiş. Hamnanênê 1978î ra nata endamanê heyetî kombîyayîşê asayî uca de kerdî. Kombîyayîşan de nuştişê kamcîn babetan, şêwazê weşanîyankerdişî û çitûrîya çarçeweya vîrdozî ameyêne munaqaşekerdiş.
Awankerdişê Serxwebûnî de qonaxêka tewr muhîm zî nuştişê manîfestoyê “Rayîrê Şoreşê Kurdistanî” yê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan ê Temmuza 1978î bi. Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan bi kedêka gird na manîfesto nuşna. Mazlum Dogan û endamê bînî yê heyetî nuşteyî bi daktîloyî nuşnayî û qey ke vînî nêbo 3 kopya amade kerdî. O dem de yewane belgeya nuştekî ya PKK’î, pêşnûmeyêkê 13 serran a bernameyî bî. La manîfesto belgeyekê hera bi ke nê pêşnûmeyî derbaz kerd, analîzanê teorîkî pêşkêş kerdî û munaqaşayanê o demî safî kerdî.
Manîfesto, badê munaqaşe û pêvajoya rastkerdişî yê heyetê weşanî qe weşanî amade bi. A manîfesto bi xo zey hûmara yewine ya rojnameyî weşanîya. No biryare verada ke manîfesto xo bigêro girseyêka hera, eynî wextî de Serxwebûnî bi tedeyêka xurt weşanîya xo kerd.
Teşhîrkerdişê îşxalkerîya faşîstî
Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan ercnayîşê xo de mîsyonê Serxwebûnî wina nîşan keno:
“Serxwebûn; seba vilakerdişê vengê raştîya Kurdistanî û têkoşînê azadîya ci, seba teşhîrkerdişê îşxalkerîya faşîste ya Tirkîya û embazanê înan ê welatê ma de; seba eşkerakerdişê plananê serê welat, herêm û dinya û xurtkerdişê yewbîyayîşê şoreşgeranê dinya vera nê; seba ke şovenîzm, reformîzm û nîjadperestîya herêmî teşhîr bike û îzole bike; seba xurtkerdişê yewîya hêzanê têkoşerî yê Kurdistan û herêmî; do heme derfetanê xo seferber bike û nê serdema peyêne de têkoşînêke bêeman bimeşîne. Ma vînenê ke Serxwebûn bi desteka çalakî ya hetê şoreşger, welatperwer û kedkarî yê Kurdistanî eşkeno nê wezîfayan bi ca bîyaro. Sey heyetê weşanîya Serxwebûn ma o bawerî de yê ke şarê ma hem zerî de hem zî teberê welat de do nê vengê têkoşînê ma yê azadî berz bike û virra bike.”
Gama verêne ra ver bi partîbîyayîşî
Yew zî pêşenganê awankerdişê PKK’î Duran Kalkan qonaxa awankerdişê Serxwebûnî wina îzeh keno: “Bîrêxistînbîyayîşê pratîkî yê hîrêyîne wisarê 1978î de kombîyayîşê Xarpêtî de pê ame ke heyetê weşanî uca de awan bi. Rêxistîna yewine ya PKK’î ke verî bi hawayêkî fermî bêra awankerdiş, verî ke biba fermî, wexto ke henî hereketêko komî bi, rêxistîna ci ya bi fermî ameyêne awankerdiş, komîteya weşanî nêbî la heyetê weşanî bi. Heyetêko weşanî ame awankerdiş û wezîfeyê vejîyayîşê kovareyê serê milê ê heyetî ser ke do bibî organa weşanîya merkezîya îlegal. Bi nê hawayî waşt ke pêvajoya fermîbîyayîşî yê bi bernameyî dest pê kerd, zêdî bêro averkerdiş û ber bi partîbîyayîşî ra şîro. Heyetê weşanî hetê Rayverî bi xo ra ame koordînekerdîş û bîrêxistînkerdiş. Her wîna kadroyê bînî zî embazê Hayrî bi, embazê Mazlum bi, ez bîya, Fatma bî û Rayverî bi xo koordîne kerdêne. Pê Rayverî ra 5 kesan ra pê ameyêne. Partîyêka çînêbî, komîteyêka partîyê çînêbî, la heyetê weşanî çêbi û biryara vejîyayîşê kovareyî ame dayîş.”
Badê derbeya faşîste ya leşkerî ya 12’ê Îlonê 1980î, êdî Kurdistan de weşanîya îlegal mumkîn nêbî. Seba nê zî Konferansê Yewine ya PKK’î de ke serra 1981î de Kampa Helvê de ameyêne viraştiş, biryar ame dayîş ke organa xo ya merkezî ya weşanîya xo bigêro Ewropa. Raywanîya newe ya weşanîya Serxwebûnî ya Ewropa de vengdayîşê Mazlum Doganî yê ‘Vengê ma bi şaranê dinya bidî bihîstnayîş’ îlhamek da û kerd ke rojname newe ra zindî bo. Serxwebûn peyde Çileyê 1982î ra nata Ewropa de sey rojnameyêkê menganî bi fermî û bêmîyan weşanîya xo domna.
Serxwebûn heme weşanîya xo de bi şahidê 12 şehîdan; Mazlum Dogan, Emel Çelebî (Mîne), Evren Polat (Selçuk), Hasan Agdaş (Proleter Celal), Sînan Cemgil Kahraman (Sînan), Şêxo Dirlik, Hasan Kiziler (Mazlum), Bedriye Taş (Ronahî), Zeynep Erdem (Jiyan), Halil Gunder (Zafer), Levent Çelik (Ciwan) û Zekeriya Yuce (Sedat). Nê nameyî ruhê têkoşerî û fedakarîya rojnameyî sembolîze kerdî. Eynî wextî de rojnameyî mohra xo tarîxî ser o vîst, sey arşîvêke ke têkoşînê şarê kurdî belge keno û bi nameyê weşanê Serxwebûn nêzdîyê 200 kitabî vejîyayî.
Seba destpêkerdişêko newe
Serxwebûn hûmara xo ya aşma gulanî de îlan kerd ke o ameyo peyê raywanîya xo ya 44 serran a weşanîya bêmîyan. Rojnameyî bi manşetê “Seba destpêkerdişêko newe” xatir waşt wendoxanê xo ra û nuşteyê ci yê xatirxwastîşî de nê qisawetî ca girewtî: “PKK ke nîmê sesalî yo vera heme hêrişan xoverda û têkşîyayîş qebûl nêkerd, kongreya xo ya 5-7ê Gulanî de peynîya avanîya xo ya rêxistînî arde. Serxwebûn ke bi PKK’î ra bî yew, badê şikînayîş û derbazkerdişê heme zextan, bi vîna xo ya azade weşanîya xo qedînena.”
Heyetê weşanîya Serxwebûnî ard ziwan ke na biryare peynî nîya la zeminêko qe destpêkerdişo neweyan o û wina nîşan kerd: “Qedîyayîşê weşanîya Serxwebûnî peynî nîya, gamêka ke rayîranê neweyan kena. Mîrasê Serxwebûnî ke mohra xo serê dewreyekî vîst, demo newe de do organanê cîya yê medyayî de cîwîyayîş û tesîrê xo domneno.”
Arşîvêko tarîxî
Serxwebûn, weşanîya xo ya 47 serran de ke serranê 1978-2025î de kerd, sey platformêk ke têkoşînê şarê Kurdî dinya ra îlan bike, bi rolêko muhîm rabî. Na weşanîya ke bi pêşengîya Mazlum Doganî dest pê kerd û bingeyê ci bi manîfestoyê Rayverê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan ameyêne ronayîş, hem sey kelmelêka propagandaya hem zî destpêkê îlegalî heta weşanîya xo ya asayî ya Ewropa de, sey arşîvêko tarîxî cayo xo girewt. Serxwebûn Gulana 2025î de ceribnayîşê xo yê weşanîya 44 serran qedîna û sey ke nuşteyê xo yê xatirwaştişî de zî ard ziwan; mîrasê xo teslîmê weşanîyanê neweyan kerd û seba ameyoxê hereketê sîyasî yê kurdî peyameko hêvîdar vist.
