Cinîyê ke vatî ‘sere de cinî hewceyê heme şexsan bi aştî est a’, dîyar kerdî ke lazim o heme bindestî û yê ke çin yenê hesibnayîş, pê dir cuyêka azad û têduştî biciwîyê.
Heyetê Îdareyê Herêmî yê Demokratîkî yê Partîya Têduştî û Demokrasî (DEM Partî) 1-2ê teşrîna peyêne de Merkezê Kulturî yê Cem Karaca yê Bakirkoyî yê Stenbolî de ‘Konferansê Demokrasîyê Herêmî’ viraşt. Temsîlkarê partîyanê sîyasî, rêxistinanê cematê sîvîlî, hemşaredaran, roşnvîran, akademîsyenan, femînîstan û xeylêk welatijî tewrê ci bîyî. Komxebatan de ame dîyarkerdiş ke hem destkewtişê cinîyan hem zî îradeyê şarî îdareyê herêmî de ameyê xespkerdiş û bale antî têkoşînê têduştî ser, azadî û demokrasî. Femînîstanê Sosyalîstan ê Partîya Têgêrayîşê Kedkaran (EHP) Esîn Îzel Uysal û pispora îdareyê herêmî ya femînîst Mîne Kosem Çinar ke tewrê konferansî bîyî ercnayîş kerdî.
‘Heme gamanê ke yenê eştiş muhîm ê’
Goreyê xebera Jinnewsî Esîn Îzel Uysal da zanayene ke problemê kurdî bi seserran o dewam keno û rewşa nê problemî nêrê çareserkerdiş tenya şarê kurdî nê, heme şexsê ke Tirkîya de ciwîyenê do bi netîceyanê ci rî bi rî bimanê. Esîn Îzel Uysal wina dewam kerd: “Nêçareserîya problemî tesîrê xo heme wareyanê cuye ser o keno. Lazim o problemê kurdî bêro çareserkerdiş. Nê hetî de vengdayîşê ‘Aştî û cematê demokratîkî’ zaf muhîm o. Ganî no vengdayîş û heme gamanê ke ameyî eştiş pozîtîf bêrê vînayîş. Gamê ke ameyî eştiş muhîm ê.”
‘Muhîmîya komîsyono ke ameyo viraştiş’
Esîn Îzel Uysal bale ant ser prosesê veradayîşê çekan û antişê PKK’yî yê Tirkîya û wina dewam kerd: “Nê gamî muhîm ê. La wezîfe û berpirsyarîyê dewletî zî est ê. Komîsyono ke meclîs de ameyo viraştiş muhîm o. Heme hetî ameyî goşdarîkerdiş. Nika çîyo esas no yo ke prosesêk qanûnî, sererastkerdişêkê hûqûqî bêro viraştiş. Tenya Kurdistan de nê, bajarê Tirkîya de zî qeyûmî ameyî tayînkerdiş. Semedê nê zî gamê ke do bêrê eştiş muhîm ê. Ez eşkena vajî ke hetê cematê demokratîk û demokrasî de do semedê ma hemine destkewtişêk bibo. Semedê nê, gamê ke lazim o bêrê eştiş est ê.”
‘Pawitişê prosesî muhîm o’
Esîn Îzel Uysal peynîya qiseykerdişê xo de wina va: “Tenya veradayîşê çekan qîm nêkeno. Problemê destûrê bingehîn est o. Astengîyê ke vernîya ziwanê dayîke de yê est ê, lazim o bi ziwanê dayîke perwerde bêro dayîş. Lazim o ma rayîrê ke eşkenê yewbînan dir biciwîyê bibê. O wext do aştî bêro viraştiş. Îqtîdar hewl dano vernîya sîyasetî bigîro. Bi tayînkerdişê qeyûman, operasyonê ke yenê kerdiş no bi xo yeno dîyayîş. AKP reya verêne nê nêkeno. Bi serran o hemverê kurdan de nê caardişan keno. La lazim o verê verêne dest nînan ra bêro veradayîş. Berpirsyarîyê prosesî lazim o milê heme cemat û wareyanê sîyasîyan ser o bibo. Ma do nê vajê û rayîrê nê aver berê. Serkewtiş bi têkoşînê hempar virazîyeno.”
‘Hewceyê cinîyan bi aştî est a’
Pispora îdareyê herêmî û femînîste Mîne Kosem Çinar zî bale ant konferansî ser û wina va: Ma cinîyan merkezê piştdayîşê cinîyan ser, stargehan û yewîneyanê têduştî ke îdareyê herêmî de bi têkoşînê azadî û têkoşînê azadî bi dest kerd, munaqeşe domnayî. Semedê ke nê heme bi têkoşînê cinîyan îdareyê herêmî de ameyî destvistiş. Nika têkoşîn semedê ma hîna pîl o. Semedo ke demokrasî herême ra dest pêkeno. No semedê ma cinîyan zî semedê nasnameyê planê peyênî zî derbasdar o. Goreyê ma têkoşînê cinîyan piştdayîşêk pîl dano aştîya bajarî zî. Semedo ke bêtêduştîya mîyanê şaran de her şino giran beno. Pêkerdişê bajarî cayêkê aştî nîyo. Tu rey zî wina nêbî. Semedo ke tu rey ma sey şar tewrê mekanîzmayanê îdareyî nêbî. Semedê nê zî têkoşînê semedê nê her demî zêdeyêr muhîm o. Nê semedî ra xebata semedê aştîya bajarî do semedê aştîya pêroyî zî hetkar bibo. Semedo ke hewceyê ma hemine bi aştî est a. Hewceyê cinîyan, multecîyan bi aştî est a. Hewceyê heme şexsan pê est a.”
