Amed de bi munasebetê Roşanê Ziwanê Kurdkî rayîrşîyayîş ame kerdene û eşkerayî daye. Eşkerayî de wina ame vatene: “Heqê neteweyê kurdî yê ziwanî, kulturî, sîyasî, huqûqî û xoîdarekerdiş babetê munaqeşa nîyê û ganî her astengî ke vernîya xebitnayîşê nê heqan de est ê, orte ra bêrê wedarnayene.”
Pêşengîya Komela Ziwan û Kulturanê Mezopotamyayî (MED-DER) û Enstituya Kurdî ya Amedî çarçewaya 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî Amed de rayîrşîyayîş ame organîzekerdene û dima eşkerayî ameye dayene. Eşkerayî ra ver Qada Şêx Seîdî ra heta Bircê Kêneke ya qezaya Sûrî rayîrşîyayîşê ame kerdene. Rayîrşîyayîşî de pankartê bi lehçeyanê kurmancî û kirmanckî ke ser o “Wa ziwanê Kurdkî bibo ziwano fermî û perwerdeyî” , û “Stauyê Kurdkî, perwerdeyîya bi Kurdkî” ameyêne nuştene, ameyê akerdene. Dowîzê sey “Dem demê ziwanê Kurdkî yo” , “Cinî, Ciwan, Kultur û Ziwan” , “Seba Kurdkî Têkoşîn” , “Ma perwerdeyîya bi Kurdkî wazenê” , “Dem demê ziwanê Kurdkî yo” , Kurd Kurdî Kurdîstan” , “Wa Kurdkîş bibo wayîrê statu” , “Her ca Kurdkî her dem Kurdkî” û “Ziwanê mi sînorê welatê min o” ameyê hewanayene. Erbaneyan reyde deyîrî ameyê vatene û pêroyî rayîrşîyayîşî de sloganî “Ziwanê mi rûmetê min o” , “Dîsa dîsa serhildan têkoşîn ji bo ziman” , “Bê ziwanî cuye nêbena” ameyê vatene. Demê rayîrşîyayîşî de zî welatijê derûdorî zî çepikan reyde paştî daye rayîrşîyayîşî.
Eşkerayî bi lehçeyanê kurmancî û kirmanckî ameye wendene. Metno kurmancî Hemsereka DBP’yî ya Amedî Ruçem Elyakut, metno kirmanckî zî Hemsereka MED-DER’î Şukran Yakut wend.
‘Ziwanê Kurdkî erjêko tewr bingeyîn o’
Şukran Yakut dîyar kerd ke Neteweya Kurdî neteweyêka tewr qedîm a merdimîye ya û wina vat : “Ziwanê kurdkî zî erjêko tewr bingeyîn o.Mîyanê ziwananê Hînd-Ewrûpî de ca gêno. Bi seyan serran o ke seba nehesibîyayîşê neteweyê kurdî, bi hawayêko hovane cehd kenê ke sey zaf kultur û ziwananê bînan, kultur û ziwanê kurdkî zî mîyan ra bêro wedarnayene. La encamê têkoşînê neteweyê kurdî de û bi saya folklorê Kurdkî (edebîyato fekkî) no cehdê asîmîlasyonî bi temamî serkewte nêbî. Nê cehdê vera kultur û ziwanê kurdkî hema zî dewam kenê. Ey resmîyetî de qebul nêkenê.”
‘Cuyêka bêziwan seba kurdan sey laşêka bêmezg a’
Şukran Yakut da zanayene ke asîmîlasyon, qedexekerdiş, çinhesibnayîşê kultur û ziwanê Kurdkî bi her hewayî dewam keno û vat: “Helîyayîş, qedexekerdiş, nehesibîyayîşê ey bi her hawayî dewam keno. Wazenê ke kurdkî bêro helîyayîş, game bi game, mîyanê wextî de bêro wedarnayene.Şarê kurdî nê cehdanê negatîfan vera vindeno û destûr nêdano.Cuyêka bêkultur û bêziwan, seba Kurdan sey leşêka bêmezg a.Kultur û ziwanê ma estbîyayîş, nasname, cuyayîşê ma yo neteweyî, azadî û neteweyê ma yo. Bingeyê yewîya ma yo. Muhîmîye û rol û rîstayê perwerde bi ziwanê dayîke nêyeno munaqeşakerdene. Tutê ke ziwanê dayîke reyde perwerde nêbenê, mudayîşê înan zeîf û qels beno. Karekterê înan zî zeîf beno. Cuya rojane de serkewte nêbenê..”
‘Rêzdar Abdullah Ocalan bale anceno muhîmîya kultur ziwanê dayîke ser o’
Şukran Yakut bale ant vengdayîşê “Aştî û Komelo Demokratîk” yê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ser o û nê çîyî vatî: “Vengdayîşê rêzdar Abdullah OCALANî yê ‘Aştî û Komelê Demokratîkî’ bale anceno muhîmîya kultur û ziwanê dayîke ser o zî. Ma zî heta peynî nê vengdayîşê tarîxî reyde yê û vanê ke heqê neteweyê kurdî yê ziwanî, kulturî, sîyasî, huqûqî û xoîdarekerdiş babetê munaqeşa nîyê û ganî her astengî ke vernîya xebitnayîşê nê heqan de est ê, mîyan ra bêrê wedarnayene û ziwanê kurdkî bibo wayîrê statuyî û bibo ziwanê perwerdeyî ke komelêko azad, demokratîk û aştîyane bêro sazkerdene.
‘Ganî ziwanê Kurdkî û statuyê kurdan hetê sîyasî û huqûqî ra bêro şinasnayene’
Seba ke no bêro ca, ganî rêzdar Abdullah OCALAN seba ke aştî û komelêko demokratîk bîyaro ca, azad bieşko xebatanê xo bikero û seba ney ganî şert û mercê ey bêrê hazirkerdiş, tecrîd bêro wedarnayene. Vernî de ziwanê kurdkî, ganî nasname û heme erj û heqê neteweyê kurdî û statuyê kurdan yê xoîdarekerdişî hetê sîyasî û huqûqî ra bêrê naskerdiş. Qanûnê Bingeyî de bêro garantîkerdene.
Ji bo ku ev yek pêk bê, divê rêzdar Abdullah Ocalan bikaribe ji bo pêkanîna aştî û civateke demokratîk serbest û azad tevbigere û bixebite. Ji bo vê jî divê şert û mercên herî guncav bên amadekirin, tecrîda li ser wî rabe. Di serî de zimanê kurdî, divê nasname û hemû nirx û mafên neteweya kurd û statuya kurdan a xwebirêvebirinê ji aliyê siyasî û hiqûqî ve bên nasîn. Di makezagonê de bên misogerkirin.”
‘Seba ziwanê Kurdkî merheleyêka newa ya têkoşînî seba ziwanê Kurdkî danê destpêkerdene’
Dewamê eşkerayî de wina ame vatene: “Ma zanê ke tecrîdê rêzdar OCALANî tecrîdê heme erjanê neteweyê kurdî û bitaybetî tecrîdê ziwanê kurdkî rasterast yewbînan reyde têkildar ê. Seba ke no bêro ca ma do têkoşînê xo yê seba pawitişî û averşîyayîşê ziwanê kurdkî her demî ra zêdeyêr berz û hîra bikê. Bi nê amancî ma sey heme dezgehê ziwanê kurdkî, partî, dezgeh, qad û dormeyanê cîya-cîyayan yê kurd û demokratîkî bi durişmayê ‘Statuyê Kurdkî, Perwerdeyê bi Kurdkî’ merheleyêka newîye ya têkoşînê ziwanê kurdkî danê destpêkerdene.
‘Ma do heme cayê Kurdîstanî bi hişmendîyê musnayîşî ziwanê Kurdkî vika bikerê’
Nê rastîyan ser o; ma do bi munasebetê 15ê Gulane Cejna Ziwanê Kurdkî, mabênê 4ê gulane heta 1ê hezîrane hemê cayê Kurdîstanî û Tirkîya de; têkoşîn, xebat, bername û çalakîyanê cîya-cîyayan mîyanê komelî de organîze bikê. Hemê qeza, dewe, taxe, kûçe û keyeyan de, mîyanê ciwan, tut, zanîngeh, esnaf û hemê qadanê bînan de vila bikê. Rayîrşîyayîş, beyanatê pêroyî, xebatê vilawekan, pankart û bîlbordê bi kurdkî, kombîyayîşê ziwanê kurdkî yê mîyanê şarî û heme sazgehan, form, kursîyê şarî, çadirê ziwanê kurdkî, musayîşê alfabeya kurdkî, bernameyê şîîran, estanekvatiş û dengbêj, şano, nawitgehê kitabanê bi kurdkî, panel, sempozyum, komxebat, konferans, şayî, konser, vengdayîş û xebatê cîya-cîyayî yê qada dîjîtalî, bernameyê binê banê rayberîyanê herêmkîyan/şaredarîyan, bernameyê Meclîsî, xebatê dîplomatîkî, ûsn. plansazîyêka pirr amade kerda.
Bi taybetî, ma do têkoşînê seba waştişê statuyê kurdkî, perwerdeyê bi kurdkî, wedarnayîşê heme astengê qanûnî û kerdişê ke vernîya kurdkî de yê, serbestî û azadîya kurdkî ya her cayê komelî û ciwîyayîşî, agêrayîşê heme nameyê ca û herêman ê kurdkî ke kerdê tirkî her ca de vila bikê. Reyna ma do hemê cayê Kurdîstanî û hemê cayê ke tede kurd ciwîyenê, hişmendîyê sazkerdişî, rêxistinkerdiş û musnayîşê ziwanê kurdkî vila bikê.”
‘Ma heme ca bikerê dibistana Kurdkî, Kurdkîgehêk’
Şukran Yakut bi nê vengdayîşî qiseykerdişê xo qedêna: “Bi nê amanc, fikr û bawerîyan, ma venga hema tevger, partî, sazî û dormeyanê azadîwaz, aştîparêz, demokrat û bitaybetî zî venga cinî, ciwan, sîyasetmedar, roşnvîr û heme kurdê ke her çar hetê Kurdîstanî û hemê cayê dinya de ciwîyenê, danê: Bêrê ma heme kurdî dormeyê ziwanê kurdkî de , yekîtîya xo ya neteweyî awan bikê; her roje bikê roj û roşanê ziwanê kurdkî; her dem û her cayî de têkoşînê pawitişî û averşîyayîşê ziwanê kurdkî hîna berz û hîra bikê, ziwanê kurdkî heme qadanê komelkî û ciwîyayîşî de bibo wayîrê statuyî, bibo ziwanê perwerdeyî, têkoşînî, xebatî, têkilî û ciwîyayîşî; her keye, dewe, kûçe, taxe, wargeh û cugehî bikê dibistan û zanîngehêka kurdkî, bikê kurdîgehêk. Bi nê hîs û fikran, 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî, vernî de kedkar, pawitox û têkoşerê ziwanê kurdkî, ma heme kurdan û heme merdimîparêzî rê pîroz bo!
Weş bibo Ziwanê Kurdkî!
Her Dem Kurdkî Her Ca Kurdkî!
Kurdkî Yewîye Azadî!
Eşkerayî bi girewtişê govend û sloganî “Bê ziwanî cuye nêbena / Bê ziman jiyan nabe” qedîyaye.
