Pîr Hesen Hayrî , Derwîş Cemalan ra, dewa jarê de nîseno ro. Îtîqatê elewî û kirmancîye ser o, tayê nûştîşê xo, efsanêyê Mûnzûrî, Cemê Dêrsimî est ê. Vatenê xo de vano ke: “Raya ma raya heqî ya.” Pîr Hayrî, ajansê ma rê îtîqatê elewî û kirmancîye ser o qisey kerd.
Raya kirmancîye de, îtîqat ser o xeylê nûştîş, kitab, kilam, cem û cemaat girêdayenî est ê. Çixa ke aşîr est a, xo de îtîqat ser o jar û dîyarî est a. Jara Kûresîzû de Xizilbêl, Dûzqin Bawa xeylê muhîm ê. Koyê Sarû Saltûk, hetê ra nameyê koyî yo, hetê ra nameyê eşîr a.
‘Îtîqatê ma de pîr û rayberên est a’
Pîr Hasan Hayrî Şanli wina dest bi qiseykerdişê xo keno: “Ma Derwîş Cemalû mê, Firik dede, rayberê ma yo. Înan Pîr nîyê. Zere kokê ma de, Firik Dede barê xo giran bi, îtîqatê xo ramîtêne. Lazê xo Bexzat kî vesnay, ey ra pey qiseykerdena xo birna, kesî de qisey nêkerd. Rayê ma de, pîr û rayberên est a, kewrayên, Misaywû est a, Alî û Mehemmed alaxa ma de çîn a.
‘Ma xo de çitûr aştî û raştîye bîme’
Heyrî Dede, vatena xo de vano, roja Pancşeme ke bî, talîbanê ma, ama nê çema û wina domneno: “Ma vatena çitûr jûmîn de aştî û raştî bîme. Jû cîranê ma bî, cenî û camêrd ra her roje danê pîro, pîyê mi vengê cî da, ard tele jû cayê, jûmîn de bî haşt. Heftên bînê dê vûnca da pêro, pîê mî roje ponsemê cem dê nîyaz da cî kerd tewer. Xebêr amê kê Cenîk, ser dê qûjîqe dê tewer de vînde na. Waxtê veren dê pîê mî kê se vatenê hîn bî. Kes qesey ê pîê mî de tewer ne vejîye ne.
‘Verê îtîqat zaf bi’
Verê îtîqat zaf bî. Cem gûretenê, guna kamî kê esta mêro zere. Pîr ûşîrê gûrete nê deste xo, kam kê jûrî keno, na ûşîrê bîle sima cîra keno vano. Dewe Halvorîyê de, jû Axa bîyo, cayê biran gûreto xo ser. La xo de seyê xo bîyo. Seyê kê dewa bîkere roje vereno, xeyle sêr sono. Jû mordemê vano kê so dewe Jarê de Sêy Mîstêfa bîya, domanî amêy îta pîyê mî qûret berdî, pîyê mî pêrûnê ano telewe jû cayê, mordemek va ‘no heqa yê mîno.’ Dî domanî vanê kê, ‘pîro, marê jûyê va no heqa yê ma yo.’ Na hal û mezat de, pîyê mî pêrûne dano arê, ûşîrê ceno dest, vano na ‘ûşîra Zîlfîkarê pîr û rayberen a, kam kê jûrû keno sarê înû bi birno.’ Jûmîn dê haşt nê benê, heqa yê domanû bîyo, veren dê axayî girewto xo ser.
‘Qanûnê ma îtîqatê ma bîyê’
Pîyê mi axayo ke heqayê domano girewtêne xo ser, barê dîrê çi birna, vakê, ‘malê xo zerê malê dî mekerê, qirvane kê keno mecerê, dûrî vînderê, silam mederê cî. Bese nêkero kê zere jû asme dê darîno.’ Axayî amê heqayî dayî cî.”
‘Maya mi îtîqatê xo de vatêne 38 şî peyser nêro’
Heyrî Dede, vatişanê xo yê peyên de, wina vano: “Jû bonê mayê de qiz bî, dewe de. Hetê ra koyê Mûnzîrî asayêne hetê ra tîje eştene zere, serê cacimî. Maya mi şîyênê verve dî de bîyêne çewt. Vatêne ke ‘xû dê xû dê, nûrê elî û mîhemmedî, ti xêr ama, çîmanê ma ser ama. Sarê ma rê aştî û dostîye bîya, hîrîs û heşt şî peyser nêro. Îtîqatê ma na bî.”
