Roniştişo yewin ê kombîyayîşê Komîsyonî yê 12. de Weqfa EKEAV’î ra Taril Çelenkî îfade kerd ke Konseptê sey Neteweyê Demokratîk, Entegrasyono Konfederal û Peymana KCK’yî ya ke hetê Abdullah Ocalanî ra ameyê pêşnîyarkerdene, sîstemo ke heme netew û bawerîyê cîyayî bieşkê bi hewayêko têduşt pîya biciwîyê, pêşkêş kenê.
Roniştişê yewin ê kombîyayîşî de SETA, DÎTAM, Cigêrayîşê Vinderte, Merkezê Cigêrayîşanê Kurdî (KSC) û Weqfa Cigêrayîş, Perwerde û Kulturî ya Ekopolîtîk (EKEAV) ameyê goşdarîkerdene. Roniştişo diyîn de zî Enstîtuya Anqara, Merkezê Cigêrayîşanê Saha yê Sosyo-Sîyasî (SAHAM), Weqfa Cigêrayîşanê Polîtîkayanê Aborî ya Tirkîya (TEPAV) û Merkezê Cigêrayîşanê Rojhelatê Mîyanênî (ORSAM) do bêrê goşdarîkerdene.
Roniştişo yewin ê kombîyayîşî de nameyê SETA’yî ser o Prof.DR Murat Yeşîltaşî qisey kerd. Murat Yeşîltaşî îfade kerd ke prosesî de ganî nasnameyê cîyayî xo bingeyê hemwelatîya têduştî de ewle his bikerê û nê agahîyî pare kerdê: “Seba entegrasyono newe çarçewayêka stratejîk û xorîn lazim o. Çarçewaya Hewt Xorinî, yew Xorinîya Huqûqî; cigêrayîşêe qade û helwêstê raya pêroyî muhîm ê. Se ra 62 bawer kenê ke eke no proses sernêkewo, do şîdet vêş bibo”
Xorinîya Sîyasî û Komelkî: Muhîm o ke beşê cîya yê komelî nê prosesî rê wayîr vejîyê. Hêvîya komelî yê aştîya komelkî se ra 77 a.
‘Problemê kurdî problemê nasname û ziwan o”
Nameyê DITAM’î ser o Mesut Azîzoglu qisey kerd û dîyar kerd ke problemê kurdî problemê nasname, huqûq û demokrasî yo. Nameyê DITAM’î ser o Sedat Yurtdaşî zî ard vîr ke prosesê çareserî û dîyalogî her tim bi sebebanê cîyayan nêresayî encam û nê çîyî vatî: “Mabênkarîya bêhetî, seba bawerî pirdêk o. Ganî arşîvî bêrê akerdene. Serdemê Şêx Seîd, serdemê kiştişanê nimiteyan ê serranê 90an ganî bêrê eşkerakerdene.”
‘Seba ke şar bawer bikero ganî gamî bêrê eştene’
Nameyê Cigêrayîşanê Vinderteyan ser o zî Roj Gîrasun dîyar kerd ke hêzo tewr pîl ê prosesî komelkîbîyayîş o û wina vat: “Kurdî nasnameyê xo yê Kurdkî rê hîna zaf wayîr vejîyenê la xo hîna zaf ‘tirkî’ hîs kenê. No sey paradoksêk aseno la firsendêk pêşkêş keno. Kurdî hemverê bîyayîşê parçeyêkê Tirkîya rê îtîraz nêkenê. Ganî no pozîtîf bêro vînayene. Bedilîyayîşêk est o û no bedilîyayîş çareserî ferz keno. Ganî sîyaset xo û dewlete bibedilno. Kesê ke serkewtişê prosesî ra bawer kenê se ra 40-45 ê. La mîyanê kurdan de seba prosesî paştî gird a. Eke gamê rastî bêrê eştene, bawerîya komelî seba prosesî do hîna zaf biba. Veradayîşê girewteyanê sîyasî û qedînayîşê polîtîkayanê qeyûmî gamê sereke yê ke komel aştî ra bawer bikero. Nê her di gamî pratîk û asan ê; rasterast destê dewlete de yê. Sûrîye meseleyanê muhîm ê prosesî ra yew a. Senî Şara ame Anqara, yo muhîm o yo ke Mazlum Ebdî zî bieşko bêro Anqara.”
‘Rayîrê waûbirayî û yewîya mîllî Hewlêr, Silêmanî û Kobanî ra vîyareno’
Merkezê Cigêrayîşanê Kurdkî ra Reha Ruhavîoglu zî da zanayene ke mîyanê kurdan de goreyê cigêrayîşanê înan se ra 80 paştî danê prosesî û wina vat: “Estbîyayîşê qeyûman bêbawerîyêka cîdî virazeno. Îmamoglu û Ahmet Ozer zîndan de yê, no şarê mîyan de bêbawerîya pîle virazeno. Rewşa Selahattîn Demîrtaşî ya hepisxaneyî astengîyanê tewr pîlan ra yew o ke şarê kurdî de seba prosesî hisanê bêbawerîye awan keno. Rolê komîsyonî tena mişewrekerdiş nîyo, eynê wextî de ganî sey sazgehêka îcrayî zî bixebitîyo.”
EKEAV’î ra Tarik Çelenk zî îfade kerd ke rayîrê waûbirayî û yewîya mîllî Hewlêr, Silêmanî û Kobanî ra vîyareno û nê pêşnîyazî kerdê:
“*Ganî peynîya rayîrî zelal biba, xetê sûrî destpêkî ra heta her hetî bêrê dîyarkerdene
*Ganî komelo sîvîl zî beşdarê prosesî bibo
*Merdimanê kurd ê Îran, Iraq û Sûrîye reyde têkilîyê kulturî bêrê xurtkerdene. Hîkayeyê hempar ê ewro û tarîxî bêrê şuxulnayene
*Konseptê sey Neteweyê Demokratîk, Entegrasyono Konfederal û Peymana KCK’yî ya ke hetê Abdullah Ocalanî ra ameyê pêşnîyarkerdene, sîstemo ke heme netew û bawerîyê cîyayî bieşkê bi hewayêko têduşt pîya biciwîyê, pêşkêş kenê. Labelê mabênê komelanê tirk û kurdan de seba paştîya aştî, resayîşê hempar ê ke her kes qebul bikerê, kêm ê. No prosesê aştî de vegane virazeno. Nê semedî ra ganî resayîşê newe û zelal ê ke her di hetan ano têhet seba ke pêşnîyazê piştgirîya aştî kenê, bêrê afernayene.”
