Nuştox Mihemed Kurdî no hewte Rojnameyê Xwebûnî de bi ser nameyê ma birayê yewbînan nîyê nuşteyêk nuşto.
Nuşte wina yo:
Birayîye semedê yê ke ercê aye zanenê çekûyêka zaf manadar û muhîm a. La belê semedê bêbext û dirîyan menfaet ra vêşêr sewbînan çi manaya xwu çin a.
Enê rocanê peyênan de rojeva sîyaseta Tirkiya birayîya kurdan û tirkan ser o ya, coka ra çekuya “birayîye” fekê hetê sîyasîyan ra nêkewena. Ewro ma vînenê ke zaf kes û hetê sîyasî yê ke heta vizêr şer û pirodayîş de israr kerdêne û yê ke estbîyayîş, raştî û heme çîyê kurd û Kurdîstanî înkar kerdêne ewro behsa birayîye û aştîye kenê. Raşta ci ena reya verêne nîya ke enê temsilkarê dewleta Tirkiya kurdan reyde qala aştîye kenê, verê cû zî înan qala nê babetanê aştîye kerdîbî la tenya vatişê de mendîbî, yanê çîyê ke înan vatîbî nêkewtibî pratîkî. Aye semed ra zî tu tesîr û havilê enê proses û vatişanê temsilkaranê dewleta Tirkîya şar û komeleya kurdan ser çinî yê.
Reya yewine têkilîya ma û tirkan serra 1071î de dest pêkerd, a mihal / o çax pîlanê ma kurdan vera Bîzansî de hetê tirkan kerd, keyberî û zerrîya xwu tirkan rê akerdê. Gama ke înan (tirk) newe ameyê welatê ma de bi ca bibîyê, ma nanê xwu bi înan ra pare kerdê, ma keyeyê xwu dayê înan. Dima ma semedê înan xwu da kiştiş û ma ê kerdê wayirê dewlete.
Gama ke ma enê hetkarî heme bi înan kerdêne, keyfê înan ameyêne û coka zî ma rê vatêne bira. Semedo ke zerrîya pîlanê ma pak bîye, înan zî bi enê vatişanê tirkan yê nerman bawer kerdêne û coka pîlanê ma semedê xwu çîyêk nêkerdêne, tenya semedê birayanê xora (tirk) kerdêne.
La dima her ke birayanê ma bihêz bîyêne başîyê ma xwu vîra kerdêne, bi arizî badê ke ê bîyê wayîrê dewlete, rîyê xwu yo raşt mojnayê ma kurdan. Dewletbîyayîş ra dima tirkan tarîxê ma, estanikê ma, destanê ma û lawikê ma, ma ra diznayê. Kultur û ziwanê ma qedexe kerdê, nameyê dewe û şaristan û ko û deşt û çemanê ma bedelnayê.
Û dima gama ke pîlanê ma vera enê neheqîyan de dewa heq û ziwan û welatê xwu kerdê ena ray qaşo birayanê ma, ma rê vatê, yan şima do ma rê bîat bikerê û yan zî şima do ney welatî terk bikerê û şirê. Yanê bi kilmekî mêman wayirê keyeyê rê vano, ti kam î, ma to nêşinasnenê, ena ray ma û tirkî do senî bibê birayê yewbînan?
Tirk ma rê (kurdan) nêbeno dost
Raşta ci şarê kurdî heta nika têkilîyanê xwu yê bi tirkan reyde yew xêyr nêdîyo. Ma kurdan heta nika tirkan rê zaf hetkarîyî kerdî, la vera enê hetkarîyan de, ma destê înan ra îxanet, kiştiş, sûrgûn û rijyayîş û zilm dîyê. Heta nika birayîya ma û tirkan bi eno qayde bîyo, yanê heta nika ma kerdêne, înan zî werdêne, nafa ma do senî înan rê vajî bira? Ena birayîye nîya, zilm o zilm. Eke ma birayê yewbînan ê çirê ziwanê ma qedexe yo, çirê nasnameyê ma kurdan çin o, çirê nameyê welatê ma qedexe yo, çirê hende kurdî hetê na dewlete ra ameyê kiştiş, sûrgûnkerdiş û hepiskerdiş ? Enê çîyê ke şima, ma rê meşrû/reva vînenê birayîye nîya, duşmenî ya. Çimkî xeyrî mislîm zî ziwanê ke Homayî dayê qedexe nêkenê.
Raşta ci eno çîyo ke tirkan vera başîya ma de ardê serê ma, îxanet o û îxanet zî eke henzar serrî şinê reyna nîno vîrrakerdiş. Coka wa kes zûran nêkero û nêvajo ma birayê yewbînan ê, xora birayê ke hende îxanetê bikerê êdî birayîye ra zî keweno, çimkî îxanet çi qanûn de, çi kitaban de û çi bawerîyan de nîno efûkerdiş. Xora cayê ke îxanet tede est o, uca de birayîye nêmanena. Birayîya ma û tirkan zî roca ke înan pîlanê ma yê seke Şêx Seîd Efendî û Seît Riza daliqnayê qedîyaya. Eke ma kurdî enê dirbeteyanê ke tirkan zerrîya ma de akerdê, ma xwu vîra bikerê o çax ma zî do îxanetê bi welat û şehîdanê xwu bikerê, coka ra nêbeno ke ma bi vergan ra bibê bira.
Senî ke awe û adir nêbenê yew, kurd û tirk zî êdî çi rey nêbenê yew. Eke raşta ci nîyetê şima (tirkan) birayîye û eke şima wazenê bibê birayê ma, o çax welatê ma yê ke şima seserra yê vêşnenê terk bikerê û bibê embiryanê ma, wa reyna ma bibê birayê yewbînan.
Wa têkilîyêka raşte bêro awankerdiş
Helbet eke semedê heqê kurdan têkilîyêka raşte mîyanê wirdî hetan (kurd û tirk) de bêra awankerdiş, ma do paştîya ci bikerê û ma vera aye de zî nîyê, la ganî ena têkilîye bingeyêkê raştî ser o bo. Çimkî têkilîya ke zuran ser o bêra awankerdiş, do sey yên verê cû çi havil û xêyrê ci çinî bê. Aye semed ra zî ganî temsilkarê dewlete yê ke ewro qala aştîye û birayîye kene, baş bizanê ke şaro kurd sey verê cû nîyo, êdî hişyar bîyo û xwu hetê sîyasî, dîplomasî û leşkerî de aver berdo û eşkeno hard û welatê xwu bipawo.
