Ez zî sey wayîrê nêweşî şîya, Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî û mi resmêko qet nê weş dî. Ganî bi sayeyê xebatanê hemparan ê Wezaretê Weşîye, îdareyanê herêmîyan, rêxistinanê komela sîvîle û şarî, meseleyê Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî eşkenê bêrê çareserkerdene û şarê herême eşkeno bizano ke domanê înan xizmeta weşîye ya bi kalîte gênê.
Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî, sey yewê sazîyanê weşîye yê pedîyatrîkî yê herême yê tewr avzelan xizmet dano. La serranê peyênan de semedê granîya nêweşan a ke zêdîyena û kapasîteyo ke bes nîyo ra, problemê cîddî yenê meydan. Vînîyeno ke na rewş hem serê memnûnîyetê nêweşan hem zî serê kalîteyê xizmeta weşîye de tesîrêko negatîf keno.
Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî, bi tarîxê 18-03-1991î de sey Nêweşxaneyê Domanan bi 100 cilan ameyo akerdene. La, semedê granîya nêweşan ra, bi tarîxê 19-06-1995î de bi Nêweşxaneyê Nêweşîyanê Sîneyî yê 250 cilanî reyde cayê xo bedelnayo û bi 250 cilanê standardî xizmeta xo domnaya.
Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî zî ramojneno ke problemê granîye çiqas kokî yê. Nêweşxane, awanbîyayîşê xo ra tena 4 serrî dima mecbûr mendo ke cayê xo bivurno. Na rewş mojneno ke hewcedarîya bi xizmetanê weşîya domanan a herême, sere ra heta peynî kapasîte vîyarnayo.
Ez zî wayîrê nêweşêk a
Ez zî wayîrê nêweşêk şîya, Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî, çi heyf uca de qet resmêko weş çinîbi, çimkî her cayê nêweşxaneyê dekerdebi. No nêweşxane dormarayê şaristan û merkezê şaristanî xizmet dano û merkezê girewtişê raporî yo. Verê berê odeyanê doktoran de qelabalixo ke sey mahşerî her tim est o, çi heyf ke personelê ke xususî ver berê odeyanê doktoran xebityenî, xo doktoran hîna berz vînenî. Heqeretê wayîrê nêweşan kenî, xo ra hewayê Amedî zaf germ o û wayîrê nêweşan bi saetan ver berê odeyan doktoran vindenî û domanî nêeşkenî nefes bigê, no ser zî her tim bermenî.
Personelan wayîrê nêweşan şenik dîyenî
Raşt o, karanê nê personelan zî zor û zehmet o la kesanê ke ver berê odeyan vindenî, ê zî merdimê na herême yê û xo ra psîkolojîya înan xirab a. Personelan ganî wayîrê nêweşan şenik nêvînî û hurmet nîşan bidê.
Têkoşînê sendikan çiqas bi mane yo
Dima mi kewt odeyê doktorî û mi sey rojnamegerêk persa, gelo xebara şima nêzdîbîyayîşê personelan est o. Doktor zî eya raşt o, personelanê ma qîrenî ser wayîrê nêweşan û şaş o la belê ma ewta hetê humara personelan zaf kêm ê. Mîsal ez beşa çimî de doktorêk tena ya û ma nêeşkenî biresî waştişê nêweşanê xo. Mi zî va; doktorî ra wa sendîkayan heqanê karmend û karkeran de her roje têkoşîn danî, çalakîyan virazenî, şima zî beşdar nêbenî ya zî şima zî heqê xo nêgerenî. Doktor bêveng mend. Mi fam kerd, çi heyf ke çew nêeşkeno qalî bikero.
Faktoranê herêmî
Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî, tena şaristanê Amedî rê nê, şaristananê dormeyî ra zî xizmet dano. Çi heyf ke Kurdistan de hûmara nêweşxaneyanê ke waranê pisporîya pedîyatrîkî de xizmet danê sînordar ê, û no yewê faktoranê bingeyênan o ke granîye zêdneno. Amed û şaristananê dormeyî de nufûso ciwan zaf o û no zî telebê seba xizmetanê weşîya domanan zêdneno. Bîlhesa na herêma ke tede nufûsê mabênê 0-18 serrî zaf o, binesazîya weşîye ya mewcûde bes nêkena.
Mexdûrîyetê nêweşan û wayîranê nêweşan
* Wextê vinderdişî yê dergî
* Nêeşkayîşê girewtişê randewuyî
* Ca nêvînayîşê li unîteyanê lênêrîna girane (yoğun bakım)
* Meseleyê ca û warî yê keyeyanê refaqetkeran
Zexto ke personelê weşîye ser o yo
* Mesayîyo zêde û barê karî
* Kêmanîya îmkananî
* Zêdîyayîşê rîskê xetaya tibî
* Kêmbîyayîşê motîvasyonê personelî
Kêmîbîyayîşê kalîteyê xizmetî
* Wexto ke seba her nêweşî yeno cîyakerdene kêmî bîyo
* Îmkanê muayeneyê hîrayî sînordar bîyo
* Teqîbkerdişê nêweşan de kêmasîyî
* Kêmasîya cîhaz û malzemeyanê tibî
Pêşnîyazê çareserîye
- Zêdnayîşê Kapasîteyî
* Viraştişê bananê xizmete yê neweyan
* Modernîzekerdişê bananê mewcûdan
* Zêdnayîşê kapasîteyê lewneteyan
* Hîrakerdişê unîteyanê lênêrîna girane
* Zêdnayîşê hûmara doktoranê pisporan
* Zêdnayîşê îstîhdamê hemşîre û teknîsyenanê weşîye
* Averberdişê programanê perwerdeyî yê personelî
* Weşkerdişê şertanê karî
Teknolojî û binesazîye
* Newekerdişê cîhaz û malzemeyanê tibî
* Sazkerdişê sîstemanê nêweşxaneyî yê dîjîtalî
* Averberdişê xizmetanê Tele-Tibî (Telemedicine)
* Zêdnayîşê kapasîteyê laboratuwarî
Çareserîyê herêmî
* Akerdişê nêweşxaneyanê domanan ê şaristananê dormeyî
* Zêdnayîşê xizmetanê weşîye yê gêrayoxan
* Qewetkerdişê xizmetanê weşîye yê game verêne
* Newe ra sererastkerdişê pergalê sewqî
Pêşnîyazê polîtîkaya raya pêroyî
* Viraştişê plananê weşîye yê herêmîyan
* Zêdnayîşê tehsîskerdişê çimeyan
* Hîrakerdişê programanê resnayîşê doktoranê pisporan
* Averberdişê konseptê turîzmê weşîye
* Rêxistinanê komela sîvîle reyde hembarîye
* Averberdişê xizmetanê neqlê nêweşan
* Zêdnayîşê îmkananê ca û warî yê merdimanê nêweşan
Netîce de
Meseleyê granîye û xizmete yê ke Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî de yenê cuyayene, ganî tenê sey problemêko herêmî nê, belkî sey krîzêko weşîye yo herêmî bêro ercîyayene. Seba çareserîya nê probleman, demêko kilm de plananê stratejîkan ê demêko derg rê hewcedarîye est a.
Meseleya Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî ke bi persnameyê Wekîla Partîya DEMe Sevîlay Çelenke amebî rojdem, di wezaretî gêraye la verpers nêdî. Na rewş cîddîyetê mesele û ganî bi lez û bez bêro destgirewtene mojneno.
Weşîya domanan seba hetanê (ameyeyê) komelêkî krîtîk a. Zehmetîyê ke Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî têrî maneno, tenê meseleya yew nêweşxaneyî nîya, meseleya pawitişê heqê weşîye yê domananê pêro herême ya. Na semed ra, ganî heme hetê eleqedarî bêrê têhet û çareserîyanê hîra û domdaran bivirazê. Bi sayeyê xebatanê hemparan ê Wezaretê Weşîye, îdareyanê herêmîyan, rêxistinanê komela sîvîle û şarî, meseleyê Nêweşxaneyê Domanan ê Amedî eşkenê bêrê çareserkerdene û şarê herême eşkeno bizano ke domanê înan xizmeta weşîye ya bi kalite gênê.
