• Nûçeyên Herî Dawî
Sosyalîzma civaka demokratîk

Sosyalîzma civaka demokratîk

16 GULAN 2025 - 08:35
Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

16 GULAN 2025 - 20:05
Tulay Hatîmogullari: Ji bo aştiyê rûpeleke dîrokî hatiye vekirin

Tulay Hatîmogullari: Ji bo aştiyê rûpeleke dîrokî hatiye vekirin

16 GULAN 2025 - 19:01
DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

16 GULAN 2025 - 18:13
Programê vîrardişê Kaytan û Altunî eşkera bi

Banga beşdariya bîranîna Kaytan û Altûn hate kirin

16 GULAN 2025 - 16:57
Jinan di kongreya NADAyê de azadiya Ocalan xwestin

Jinan di kongreya NADAyê de azadiya Ocalan xwestin

16 GULAN 2025 - 15:40
Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

16 GULAN 2025 - 15:22
Xwediyê Weşanxaneya Aramê: Êrişî azadiya ramanê dikin

Derbarê rojnameger Hakki Boltan de lêpirsîn hate destpêkirin

16 GULAN 2025 - 14:30
Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

16 GULAN 2025 - 13:56
Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

16 GULAN 2025 - 12:48
Çalakiya xelkê Mexmûrê ya li dijî dorpêçê didome

Çalakiya xelkê Mexmûrê ya li dijî dorpêçê didome

16 GULAN 2025 - 11:59
Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin

Malbat ji bo biçin Îmraliyê serlêdan kirin

16 GULAN 2025 - 11:52
Kongreya Hevgirtina NADAyê di roja duyemîn de didome

Kongreya Hevgirtina NADAyê di roja duyemîn de didome

16 GULAN 2025 - 11:20
Encumena Şaredariya Nisêbînê di qezaya trafîkê de mir

Encumena Şaredariya Nisêbînê di qezaya trafîkê de mir

16 GULAN 2025 - 09:58
‘Ji bo pêşketina pêvajoyê divê TMK were guhertin’

‘Ji bo pêşketina pêvajoyê divê TMK were guhertin’

16 GULAN 2025 - 08:57
Ji ezman ve dîmenê talankirina xwezaya Şirnexê

Ji ezman ve dîmenê talankirina xwezaya Şirnexê

16 GULAN 2025 - 08:54
  • |
  • Kurmancî
  • Kirmanckî
  • |
  • Derbarê Me De
  • |
  • Hemû Nûçe
awelatnavend@gmail.com
Ajansa Welat
17 GULAN 2025
Encamek nîn e
View All Result
  • ROJANE
    Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

    Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

    DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

    DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

    Programê vîrardişê Kaytan û Altunî eşkera bi

    Banga beşdariya bîranîna Kaytan û Altûn hate kirin

    Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

    Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

    Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

    Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

    Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

    Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • ROJANE
    Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

    Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

    DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

    DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

    Programê vîrardişê Kaytan û Altunî eşkera bi

    Banga beşdariya bîranîna Kaytan û Altûn hate kirin

    Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

    Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

    Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

    Kaytan û Altûn li Wanê hatin bibîranîn

    Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

    Wêneyek 42 sal berê yê Ocalan û Aktaş

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
Encamek nîn e
View All Result
Ajansa Welat
Encamek nîn e
View All Result

Sosyalîzma civaka demokratîk

Rojger Botan

16 GULAN 2025 - 08:35
Kategorî: FORUM, MANŞET
A A
Di nava hawira şerê kapîtalîzmê û Îranê de Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û PKK bi çareseriya Sosyalîzma Civaka Demokratîk alternatîfeke nû û sêyemîn ava dike.

Di 29ê Cotmeha 1923an de Komara Tirkiyeyê li ser esasên bîrdoziya Tirkbûyîn, Tûranîst, Kemalîst, Îslamîst û li ser kodên tekperest ava bû. Bi bîrdoziya Tirkbûyînê heta sala 1923an ji bo ku komarek yek dewlet, yek netew, yek ziman, yek bawerî, yek çand û hwd. ava bibe di serî de gelên Ermen, Suryan, Helen û Rûm di qirkirina civakî re derbas bûn. Bi milyonan Xirîstiyan bi polîtîkayên Îttîhat-Terrakiyê yên tekperest hatibûn qetilkirin. Piştî vê komkujiya civakî di hedefa qirkeran de gelê Kurd hebû. Pirsgirêka Kurd a sed salên dawî bi vî rengî wê rû bidaya.

Pirsgirêka Kurd bi rewşa xwe ya dijwarî bi serdema pergala kapîtalîzmê re jiya û dijî. Ev pergal bi daneheviya şaristaniyên dewlet û desthilatdariyê vesaz bû û bi awayekî sîstematîk li her derê cîhanê belav bû. Hemû nirxên madî û manewî yên çanda demokratîk bi kapîtalîzmê re hatin windakirin û li şûna wê çanda serdestî, desthilatdarî, netew-dewlet, qezenca herî zêde û qirkerî ava bû. Bi van pêkhateyan ji qirna 19emîn ve modernîteya kapîtalîst wekî êşa penceşêrê li ser cîhana Kurdistan û Mezopotamyayê digere.

Pirsgirêka Kurd a ku em heta îro jî dijîn bi pergala kapîtalîzmê re hêj dijwartir bibû. Gelê Kurd heta qirna 19emîn bi pêkhateyên Mîr, Emîrtî û bi saziya Şêxîtiyê xwedî rêveberiyên cewherî, xwecihî û xweser bûn. Lê ji vê sedsalê û şûn de nemaze dewleta Osmaniyan û Îranê bi guhertinên nû yên di çarçoveya kodên tekperest ên netew-dewlet û kapîtalîst re berê xwe dabûn rêveberiyên Kurdan. Kurdan bi taybetî li dijî êrîşên Osmaniyan hebûna xwe, ax û rêveberiyên xwe bi raperînên pêk anîn, parastin.

Vê rewşê heta sala 1923an bi awayekî sîstematîk berdewam kir. Ji ber ku serdema nû bi bîrdoziya nîjadperest, faşîst û netew-dewletê ava bibû, diviya bû dewleta osmaniyan jî li gorî vê rewşê veguheriya û Tirkbûyîna ku dihat xwestin ava bikira. Serkêşên van polîtîkayan Îngîlîstan, Fransa û sermayeya cihûyan bû. Bi partiya Îttîhat-Terrakiyê re bîrdoziya Tirkbûyîn, Tûranîst û Îslamîst vesaz bibû. Komara Tirkiyeyê li ser van kodên faşîst ava bibû û bi vî rengî gelên Ermen, Suryan, Helen, Rûm û herî dawî gelê Kurd di qirkirina çandî û civakî re derbas bibûn.

Ev pirsgirêk di nava van sed salên dawî de bi vî awayî destpê kiribû. Di 23ê Tîrmeha 1923an de Peymana Lozanê bi dewletên kapîtalîst re hatibû îmzekirin û Kurdistan li ser nexşereya nû hatibû perçekirin. Ji sala 1925an şûnde dewleta Tirk polîtîkayên qirkirinê yên li dijî Kurdan dijwartir kiribû. Plana Reforma Rojhilat, avakirina Dadgeha Îstîklalê û Peymana Enqereyê (5 Hezîrana 1926an) ya ku li ser Mûsûl-Kerkukê bi Îngîlîstanê re hate îmzekirin agahiya polîtîkayên dijwartir ên li dijî Kurdan dida.

Gelê Kurd li dijî van polîtîkayên qirkirinê helbet wekî her carê li ber xwe dan. Kurdan di raperîna Şêx Saîd, di raperîna Agirî û ya Seyîd Riza de parastina hebûn û axa xwe kirin. Dewleta Tirk li ser van raperînên Kurdan bi dijwartir êrîş kirin û bi deh hezaran Kurd di komkujiya fîzîkî û çandî re derbas kir. Êdî navê Kurdan, çand, huner û stranên Kurdan û hebûna Kurdan hatibûn qedexekirin. Kurd êdî wekî ku dîroka Tirk a sextekar dibêje dema ku di nava berfê de meşiyan e dengê “Qert û Qûrtê” ji wan hatiye û bi vî rengî ji nava Tirkan derketine û bûne Kurd. Bi vê hişmendiyê dewleta Tirk sed salin bi faşîzma spî, reş û kesk a Tirk ji bilî îmha, înkar û tasfiyekariyê tu tiştek din nekir.

Komkujiyek ewqas bi dijwarî li ser hebûn, çand û zimanê Kurdan re derbas bibû. Ji salên 1938an heta avakirina PKKê ya sala 1978an li Kurdistanê bi gotina Rêber Ocalan bêdengiyek mirî hebû. PKK li ser ewqas pêkhateyên dewleta Tirk a li dijî Kurdan ava bibû. Avakirina PKKê li gel ewqas qirkirinên dewleta Tirk de tenê encam e. Heke îro careke din pirsgirêka Kurd di rojevê de be, divê cara yekemîn pêkhateyên Komara Tirk a li dijî Kurd, Ermen, Suryan, Pontûs û Rûman de bê nirxandin.

Piştî 47 salên têkoşînê, PKKê di 5-7 Gulanê de Kongreya xwe ya 12emîn pêk anî û di çarçoveya perspektîfên Rêber Ocalan de xwe fesih kir. Ev biryar ne tunebûn, xelasbûn an jî îflasbûna PKKê ye. Berevajiya vê PKK, di şert û mercên Kurdistanê de û konjonkturên cîhanî yên diguherin de pêwîst bû ku biryarek bi vî rengî bigire û bi rêxistinên cûr be cûr xwe jinûve ava bike.

Rêber Ocalan dixwaze di nava hawira dijwar a li Rojhilata Navîn de PKKê û gelê Kurd û gelên herêmê ji nava fetisandina şer, krîz û kaosê de derbixîne. Lewre niha di navbera Îran-Rûsya-Çîn û Emerîka-Îsraîlê de şerê modernîteyê tê dayîn. Heta niha ev her du blok ji bo ku gelê Kurd tev li xetên wan bibin polîtîka dimeşandin. Lê gelê Kurd û Tevgera Azadiya Kurd bi paradîgmaya Rêber Ocalan a modernîteya demokratîk xeta xwe wekî xeta 3yemîn zelal kir.

Di nava hawira şerê kapîtalîzmê û Îranê de Rêber Ocalan û PKK bi çareseriya Sosyalîzma Civaka Demokratîk alternatîfeke nû û sêyemîn ava dike. Lewre ne pergala kapîtalîst ne jî faşîzma kesk a ku serê wê Îran dikêşe nikare ji pirsgiran re bibin çareserî. Bi fesihkirina PKKê serdema avakirina civaka demokratîk, komunalîst, ekolojîk û azadiya jinê xurttir dibe. Lewre gelê Kurd wê bi komun, meclîs, akademî, kooperatîf û hemû saziyên xwe yên civakî re xeta sêyemîn bi polîtîkaya demokratîk, siyaseta azad û hiqûqa gerdûnî biparêze û dê sosyalîzma civaka demokratîk vesaz bike.

 

FacebookTweet

Nûçeyên Din

Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

Pêşengên PKKê Kaytan û Altûn li Stenbolê hatin bibîranîn

16 GULAN 2025
Tulay Hatîmogullari: Ji bo aştiyê rûpeleke dîrokî hatiye vekirin

Tulay Hatîmogullari: Ji bo aştiyê rûpeleke dîrokî hatiye vekirin

16 GULAN 2025
DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

DEM Partî û DBPê gel vexwendin bîranînê

16 GULAN 2025
Programê vîrardişê Kaytan û Altunî eşkera bi

Banga beşdariya bîranîna Kaytan û Altûn hate kirin

16 GULAN 2025
Jinan di kongreya NADAyê de azadiya Ocalan xwestin

Jinan di kongreya NADAyê de azadiya Ocalan xwestin

16 GULAN 2025
Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

Li Dêrazorê 10 DAIŞî hatin girtin

16 GULAN 2025

ÊN ZÊDE HATINE XWENDIN

  • Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Çîrokek ji Geliyê Zîlan: Delala Dînik

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Girtiyê nexweş ev 3 roj in di beşa lênêrîna awarte de ye

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ‘Ragihandin di nav şer de têkoşîna zîhnî dike’

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Keda 200 salî ya Hesinkarê Ermenî Xaço û hedatî

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ROJEVA 01ê ÇILEYA 2025an

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Zarokên Suryan fêrî suryanî dike

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Abdullah Ocalan Mafê Hêviyê anî rojeva Tirkiyeyê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Nivîskar û rojnameger Abdurrahîm Kiliç wefat kir

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Onen: Em dixwazin gel ji bin vî şerê psîkolojîk derxin

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0

ARŞÎV

  • GULAN 2025 (311)
  • NÎSAN 2025 (468)
  • ADAR 2025 (540)
  • SIBAT 2025 (514)
  • ÇILE 2025 (594)
  • KANÛN 2024 (628)
  • MIJDAR 2024 (94)

Ajansa Welat, bi nûçeyên taybet, dosya, lêkolîn, dîmen û deng civakê agahdar û ronî dike.

Bi şîara agahiyên rast û objektif weşanê esas digire, li ser şopa heqîqetê agahiyan belav dike.

Ajansa Welat bi nûçe û naverokên xwe dibe deng û rengê welat.

Xwediyê Îmtîyazê: Fahrettîn Kiliç

Berpirsiyarê Karên Nivîsan: Nafiye Bal

Navnîşan: Fırat Mahallesi, 553. Sokak, Tanlar Şehri Teras Evleri, B Blok,
Kat: 5 - No: 40, Kayapınar, Diyarbakır

Telefon: +90 (532) 519 37 73

E-mail: awelatnavend@gmail.com
Malper: www.ajansawelat.com
Twitter Youtube Instagram
  • Serrûpel
  • Têkilî
  • Derbarê Me De

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne

Encamek nîn e
View All Result
  • HEMÛ NÛÇE
  • ROJANE
  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • KIRMANCKÎ

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne