Qirkerdişê vera Şengalî ra pey komelê Şengalî xo rêxistin kerd û hetê pawitişî xurt kerd. Komelê Şengalî hêzê xo yê pawitişî, meclîsê xoser, meclîsê cinîyan, meclîsê ciwanan awan kerd û her hetî ra xo rêxistin keno.
DAÎŞ’î 3ê tebaxa 2014î de hêrişê Şengalî kerd û vera komelê Êzîdî qirkerdiş kerd. Seba ke peşmergeyanê PDK’yî Şengal bêpawitiş verda û perayî, DAÎŞ bi hezaran Êzîdî kiştî û Şengal îşxal kerd. La komelê Êzîdî vera jenosidî, bi awankerdişê sîstemê Rayberîya Xosere ya Şengalî cewabo tewr xurt da hêzanê îqtîdar û îşxalkeran.
Komelê Êzîdî Şengal de 11 serrî yo xo vera ferman rêxistin keno û pawitişo cewherî aver beno. Şengal 11 serrî yo bi estbîyayîşê nê sîstemî cuya xo newe ra geş keno ke bi saya estbîyayîşê nê sîstemî heta nika 25 hezar keyeyê êzîdîyan agêrayê Şengal. Fermanî ra pey demêko kilm de Meclîsê Şarî ame awankerdene. Binê banê nê meclîsî de sazgeh û dezgehê Şengalî awan bîyê. Her dewêk de meclîsêk awan bî. Goreyê lazimtîyanê komelî şaredarî awan bîye. Meclîsê Xoser ê Cinî awan bi. Hêzê pawitişê YBŞ, YJŞ û Asayîşê Êzîdxanî awan bîye.
Şengal terk nêkerd û her hetî ra xo rêxistin kerd
Fermanî de demo ke peşmerge Şengalî ra rema karesar bi. Komelê Şengalî fermanî ra pey, bi beşdarbîyayîşê extîyar, cinî û ciwanan resayî qerarêko ke rêxistinê xo awan bikerê. Komelê êzîdî seba ke vernîya fermanan bigîrê, Şengal terk nêkerd û her hetî ra xo rêxistin kerd. Qerar da ke Meclîsê Rayberîya Xosere awan bikerê. Nê qerarî ra pey, hêzê leşkerî ame awankerdene. Meclîsê dewan ameyê awankerdene. Dima sazgeha şaredarî, kultur-huner, weşî û sazgehê bînî ameyê awankerdene. Komelê êzîdî bi awankerdişê sazgehan û rêxistina komelî hetê fizîkî, ziwan, kultur, nasname û îdeolojî de xo rêxistin kerdo û her hetî ra êdî eşkeno xo hemverê heme tewirhêrişan bipawo.
Bi pêşengîya Zekî Şengalî û Seîd Hesen û xeylê kesanê sey înan, bi kedêka pîle û bedêlanê giranan roje bi roje na rêxistin ameye awankerdene. Nika her dewe de meclîs, şaredarî, perwerdeyî û sazgehê bînî est ê. Rayberîya Xosere ra pey bedilîyayîşêko pîl Şengal de bi.
Xeta Zîlan û Bêrîvanan Rêxistinbîyayîşê Awan Bike
14ê çeleya 2015î de Meclîsê Awanker ê Şengalî bingeyê xoserîye eşt. Meclîsê Xoserîya Demokratîke ya Şengalî (MXDŞ) awan kerd. Têgêrayîşê Azadîya Cinîyanê Êzîdî (TAJÊ) û Sazgeha Keyeyanê Şehîdan awan bîye.
30ê hezîrana 2022î de Kongreya YJCŞ’yî ya 1. ya bi beşdarbîyayîşê 150 delegeyanê Şengal û mêmananê Kampê Şehîd Rustem Cûdî, bi sloganê “Xeta Zîlan û Bêrîvanan Rêxistinbîyayîşê Awan Bike, Îşxalkerî û Xîyanetî Bin Fîno, Azadîya Şengal Teqez Bike” ameye ronayene, programê esasî rêxistinbîyayîşî ame dîyarkerdene.
27ê hezîran 2016î de kongreya Têgêrayîşê Azadîye û Demokrasîyî yê Êzîdîyan (TEVDA) de ke 25ê hezîran de qezaya Xanesor a Şengal de ameye kerdene, qerarê ronayîşê Partîya Azadîye û Demokrasîyî ya Êzîdîyan (PADÊ) ame dayene. Seba Meclîsê PADÊ zî 29 kesî ameyê weçinitene. Reyna kongre de komîteyê dîplomasî, ciwanan, ekonomî, rêxistinbîyayîş, kultur, cinî, gede û heqê merdiman ameyê ronayene û bi bi rayîrê nê komîteyan xebatê PADÊ ameyê kerdene. La mehkemaya Bexdayî 2024î de derheqê PADÊ de qerarê girewtişî da.
