Abdullah Ay ke serra 1994 de dewa înan ameya veşnayene û 29 serrî yo Anqara de ciwîyeno, hesretê xo yê seba agêrayîşê dewe îfade kerd û waşt dewlete sucanê xo reyde têrî biba, efûyê xo biwaza û seba kesanê ke wazzenê agêrê dewanê xo îmkanan awan bikera.
Vakurê Kurdîstanî de serranê 1992 û 1995 de hetê dewlete ra goreyê cigêrayîşan nêzdîyê 4 hezar dewî ameyê vengkerdene û ê dewî ameyê veşnayene û bi seyan welatijî hetê leşkeran ra ameyê kiştene. Bi veşnayîşê dewan bi temamî 378 hezar kesî şaristananê Kurdîstanî ra koç kerdo û metropolan de zî xeylê zor û zehmetîyan reyde rî bi rî mendê. Destpêkerdişê prosesê Aştî û Komelê Demokratîkî babetanê keyenê munaqeşekerdene, înan ra yew zî rîbirîameyîşê dewlete yê bi sucanê xo yo. Welatijê ke dewê înan ameyê veşnayene zî pawenê ke nê prosesî de dewlete sucanê xo reyde rî bimana û îmkanan awan bikera ke dewijî agêrê dewanê xo.
Abdullah Ay 75 serrî yo û 29 serrî yo xerîbîye de yo. O eslê xo dewa Huseynî ya qezaya Licê ya Amedî ra yo. Dewa Huseynî serra 1994î de hetê leşkeran ra ameye veşnayene. Badê veşnayîşê dewe Abdullah Ay 2 serrî merkezê Amedî de mend û dima ra koçê Anqara kerd. Abdullah Ay 29 serran o Enqereyî de ciwîyeno û xewnê ey ra vegera gundî nêvecîyena. Waştişê ey tena o yo ke dewlete sucanê xo qebul bikera û seba agêrayîşê înan îmakanan awan bikera.
‘Heme çîyê ma ame veşnayene’
Abdullah Ay keyeyê xo reyde qezaya Yenîmahalle ya Anqara de ciwîyeno. Ey ajansê ma rê behsê serebûtê koçberîya xo kerd. No serebût eynî wextî de hîkayeya bi hezaran welatijanê kurdan a. Ê zî bi veşnayîşê dewe bêçare mendî ke koç bikerê û nika zî welatê xerîbîye de bi xeyalê dewa xo ciwîyenê. Abdullah Ay yew hetî ra fotografê dewe mojneno ma, hetê bîn ra zî nê vatişî reyde dewe ano xo vîr “Hîkayeya mi derg û xorîn a” û wina dest pêkeno: “Aşma gulane bîye. Roşanî ra ver bi. O wext mi bazirganî kerdêne. Seba rotişê pezî ez ameya Anqara. Demo ke ez agêraya dewe çîyo mi dî ez nêeşkena xo vîr ra bikera. Dewe de çîyêk nêmendbî, heme çî veşabi. Keyeyê ma veşa bi. Cinî û qijê mi şîbî keyeyê birayê mi. Keyeyê mi binê yew batenîye de mendêne. Ez pê zaf dejaya. Zaf kesî dewe de ameyê destbendkerdene. Leşkeran birazayê mi girewtbe, waştîey bikişê.”
Xerîbî û Zextê Dewlete
Abdullah Ay û dewijanê ey seba ke sîstemê cerdewanî qebûl nêkerd, leşkeran dewa înan veşnenê û ê bê ca û ware manenê. Keyeyê ey dima koçê merkezê Amedî keno labelê dewlete tîya de zî înan rehet nêverdena. O riyê zilmê dewlete ra bêçare maneno ke koç bikero. 2 serrî ra pey Abdullah Ay keyeyê xo reyde serra 1996î de koçê Anqara keno û 29 serrî yo Anqara de yo. Abdullah Ay uca de zî problemanê zafan reyde rî bi rî maneno. Dewlete tîya de zî ey rehet nêverdena. Seba debara keyeyî Abdullah Ay zaf karan de xebitîyeno: “Anqara de zî ma zaf zehmetî dîyê. Ez înşat de xebitîyayêne û gedeyanê mi zî sîmît rotêne. Ma wina debara xo kerd. Reyna ez şîyêne teberê şaristanî, mi karê komkerdişê fîndiqan kerdêne. Anqara de zî dewlete ma ra fek veranêda. Zilmê înan her tim ma ser o bi. Înan mi ra vatêne ti çira şonî HADEP. Mi ser o ajanîye ferz kerdêne. Heta ewro zî her tim zilmê înan ma ser o bi. La ma gamêk zî apey nêeşte.”
‘Werrekna verê ke ez bimra, ez agêra dewa xo’
Abdullah Ay persê “Ti wazenî agêrî dewa xo?” ser o çimê ey debenê û wina vano: “Ez Anqara de ciwîyena la hewnê mi dewe de yê, rez û baxçeyê mi, dara mi, hewnê mi, dewa mi de yê.
Werrekna verê ke ez bimra, ez agêra dewa xo. Keyeyê mi, axûrê mi, pêro veşnayî. Nika firsendê ma çin o ke ma bieşkê keye awan bikerê. Eynê wextî de tapuyê erdanê ma zî girewtê, cayê keyeyî ra teber tapuyê ma çin ê. Eke keyeyanê ma virazê û tapuyanê ma bidê ma, ma wazenê şêrê dewa xo. Tapuyê heme dewijan çin ê. Xeyalê ma no yo ke ma şêrê dewa xo, ma uca de keyeyêk awan bikerê û bi aramîye dewa xo de biciwîyê. 1996î ra nat ez nêşîya dewa xo.”
‘Ganî dewlete efûyê xo biwaza’
Abdullah Ay peynîya qiseykerdişê xo de bale ant Prosesê Aştî û Komelê Demokratîkî ser o û waşt dewlete sûcanê xo qebûl bikera. Waştişê Abdullah Ayî, sey zaf kurdan ke dewê înan ameyê veşnayene, o yo ke dewlete heqê zerarê înan bida û seba agêrayîşê îmkanan awan bikera. Abdullah Ay bi nê vatişan qiseykerdişê xo qedîna: “Ganî dewlete nê sucê ke kerdî, sen înanefûyê xo biwaza. Ganî keyeyanê ma, milkê ma newe ra bida ma. Çunke dewlete veşnayî. Ganî zerarê înan zî dewlete bida. Ganî ma zî şêrê mal û milkê xo. Gorê pî, may û kalikanê ma uca de yê. Malê ma tuca de yo. Ma zî wazenê agêrê ca û waranê xo.”
