Derhêner Borhan Ahmedî ke rojhelatê Kurdistanî ra yo, bi fîlmê xo yê bi nameyê “Wek Bayê Bê Ax – Sey Vayo Bêherre” ke behsê zulmê vera kurdanê feylîyan keno, tewrê Festîvala FîlmAmedî bi. Borhan Ahmedî îfade kerd ke ey waşto bibo vêngê şarê ke sey vayê bêwelat û bênasname yo.
Festîvala Fîlmanê Belgefîlman a FîlmAmedî ya 9 emserre bi tema û sloganê “Reh… Li dora agir rastiyên efsûnî… – Reh… Dormareyê adirî de raştîyê efsûnî…” mabênê 26-30ê Êlule de Amed de ameye viraştene. Festîvale emserre bi hemkarîya Mudurîya Kultur û Karê Komelkî ya Şaredarîya Peyasî û Komela Akademîya Sînemaya Rojhelatê Mîyanênî ameye caardene. Festîvala ke panc rojî dewam kerd, bi mojnayîşê fîlmê belgeyînî yê bi nameyê ““Li Ber Siya Spîndarê – Verê Sîya Sipîdare de” û merasîmê xelatan qedîyaye. Festîvale emserre eleqeyêko gird dî û 771 fîlm û 44 projeyan muracatê festîvale kerd. Netîceyê ercîyayîşan de 24 fîlmî ameyî weçînayene û 5 fîlmî zî seba mojnayîşî ameyî weçînayene. Yew zî nê fîlmanê ke ameyî weçînayene zî fîlmê derhêner Borhan Ahmedî yê bi nameyê “Wek Bayê Bê Ax – Sey Vayo Bêherre” bi.
Fîlmê Borhan Ahmedî ke rojhelatê Kurdistanî ra yo, behsê peyperdeyê tarîxî, sîyasî û komelkî ya surgunbîyayîşê 75 hezar kurdanê ke Iraq de ciwîyayêne (ke sey kurdê feylîyî yenê şinasnayene) hetê Îranî ser û rewşa înan a ewroyêne ya Îran û Dinya keno. Ziwanê fîlmî Kurdkî (Kelhurkî) û Farskî yo. Borhan Ahmedî derheqê fîlm û festîvale de ajansê ma rê qisey kerd.
Hetanî nika 22 fîlmî viraştê û zaf xelatî girewtê
Borhan Ahmedî da zanayene ke reya verêna ke tewrê Festîvala FîlmAmedî beno û behsê muhtewaya fîlmê xo kerd.
Borhan Ahmedî ard ziwan ke dewleta Iraqî zaf zilm kurdanê feylîyan rê kerdo û ey hîna hewce dîyo ke meseleya înan bikero fîlmo belgeyîn û serra 2001î de dest bi sînema kerdo û wina va: “Hetanî nika mi 22 fîlmî viraştê û tewrê zaf festîvalan bîya. Yew hîpê xelatê mi yê zereyî û mîyanneteweyî est ê. Mi lîsansê xo sehaya derhênerîya sînemagerîye ser o girewto û ez endamê Komela Sînemageranê Ciwanan a Şaristanê Sine ya.”
‘Festîvala FîlmAmedî do biba festîvalêka namdare ya dinya’
Borhan Ahmedî ard ziwan ke Festîvala FîlmAmedî hem hetê plan û programî ra hem hetê dîsîplînî ra hem zî hetê tewrbîyayîşê fîlman ra daraxêko berz de vîneno û wina va: “Ez kêfweş a ke ez tîya de ya. Bi nê hawayî na festîvale eşkena yew ameyoxêko nêzdî de biba festîvalêka tewr rinde. Tenî na erdnîgarî de nê, beno ke biba festîvala dinya ya tewr rinde. Çunke bi hawayêko hewl û profesyonel yena rayraberdene. Mi festîvale de qet yew fîlmo ke daraxê ey kemî bî, nêdî. Temaşekaran reyde yew têkilî est a, kalîteyê veng û dîmenî zaf hewl o. Ez bi na hêvî ya ke Festîvala FîlmAmedî do biba festîvalêka namdare ya dinya de.”
Borhan Ahmedî va ke wexto ke fîlmê ey hetê FîlmAmedî ra ame weçînayene, o zaf kêfweş bi û wina dewam kerd: “Hetanî nika mi tecrube nêkerdibi û mi zaf hezkerdêne ke bêrî FîlmAmedî û şaristanê Amedî. Sînemageran û şaristanî nêzdî ra bivînî û b eşkerî sînemageranê ewta reyde têkilî rona. Ewta de firsendî est ê ke ma b eşkî yewbînan rê hetkarî bikerê.”
Fîlmanê xozapawitişî ser o zî virazeno
Borhan Ahmedî da zanayene ke di projeyê ey ê fîlman est ê ke o virazeno û nê agahî dayî: “Înan hema daraxê post produksîyonî de yo. Babeta eserî xozapawitişî ya. Babet yew milçikêke ke Kurdistan de ciwîyena û yew milçikêk zaf rinde ya, aye ser o yo. A milçika lîsteya sure ya heywananê ke tehlukeyê çinîbîyayîşî reyde rî bi rî yê, o lîste de ya. Yew eserêko bîn zî destê mi de yo, no zî karê xozapawitan o. Babeta ey zî adiranê ke kewenê daristananê Zagrosî, înan ser a ya. Seba ke her serre bi destpêkê demserrê germîya hamnanî zaf cayanê Zagrosî de ke 11 mintiqayî keno xo vîrî, daristanî bi çend sebebanê merdimîye û teberê merdimîye ra benê vîndî. Yew tehlukeyêko gird o ke eke ma çîyêk nêkerê, vanê hetanî 60 serranê bînan êdî heme daristanê Zagrosî do çinî bibê. Ez wazena na babete ser o bixebita.”
Borhan Ahmedî ard ziwan ke fîlmê xo de çend mesajan hewêneno û qiseykerdişê xo bi nê vateyan qedêna: “Yewine, mi waşt bibo vêngê nê şarî, çîke sey vayêkî bêwelat û bênasnameyî yê. Mesajo diyine mesajê aştîye yo. Ganî ma bizanê ke verîgirewtiş, nêveradayîş, koçkerdiş, girewtiş û talankerdişê yew şarî çiqas meseleyêka nêweşîye ya. Mi waşt bi nê fîlmî bi eşkero verê na çî bigîro.”
Borhan Ahmedî kam o?
Borhan Ahmedî serra 1982î de şaristanê Sine yê rojhelatê Kurdistanî de ameyo dinya. Serra 2001î de dest bi viraştişê fîlman kerdo. Lîsansê xo sehaya sînema de girewto. Derhêner, senaryonuşt, edîtor û viraştoxê fîlman o. Komeleya Sînemaya Ciwanan a Sine de kargeha fîlmanê belgeyînan de perwerdekarîye kerdo. Zaf festîvalanê fîlman de karê vengî kerdo. 21 kurtefîlmî, fîlmê metrajmîyanênî û rêzefîlmî viraştê.
