Endamê OHD’yî avûkat Ozgur Yaldizî derheqê qanûnanê azadîye ke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan pêşnîyaz kerdbî û raporanê partîyanê sîyasî de dîyar kerd ke qanûnê azadîye lazimtîya prosesî yê û vat: “Seba ameyoxê şaran qanûnanê demokratîkbîyayîş û azadîye ra vete tu rayîr çin o.”
Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan 6ê kanûne de “Konferansê Aştî û Komelê Demokratîk ê Mîyanneteweyî” ke hetê DEM Partî ra Stenbol de ame kerdene, ey rê mesajêk erşawitbi û Ocalanî mesajî de dîyar kerdbi ke ganî proses prensîbanê qanûnê hemwelatîbîyayîşê azad, qanûnê aştî û komelê demokratîk û qanûnanê azadîye reyde aver şîro. Komîsyonê Meclîsî seba prosesê Aştî û Komelê Demokratîkî ameyo awankerdene zî dimayê qedînayîşê goşdarîkerdişan vîyart merheleya dîyin a amadekarîyanê qanûnî. Heme partîyê sîyasî yê ke komîsyonî de yê, raporanê xo teslîmê komîsyonî kenê û komîsyon zî seba ke çarçewaya qanûnî de metnêk amade bikero û dimayê serneweyî metnê raporî pêşkêşê meclîsî bêro kerdene.
Heta nika AKP ra vêşêr heme partîyanê sîyasî; DEM Partî, CHP, MHP, TÎP, EMEP û Grûba Yenîyolî raporê xo teslîmê Meclîsî kerdê. Raporê CHP’yî de “Heqê Hevî” ser o çîyêk nêameyo vatene. Sewbîna raporê MHP’yî de zî heqê perwerdeyê ziwanê Kurdkî tu çîyêk nêameyo vatene. Raporê AKP’yî ke amebi vilakerdene de zî derheqê waştişanê kurdan de tu çîyêk tede ca nêgirewto.
Endamê Komela Huqûqnasanê Seba Azadîye (OHD) a Şubeyê Anqara avûkat Ozgur Yaldiz raporê partîyanê sîyasî û qanûnê azadîye yê ke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan sey prensîb pênase keno, ma rê erjnayê.
Qanûnê azadîye
Avûkat Ozgur Yaldizî îfade kerd ke qanûnê azadîye yê ke hetê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ra ameybî pêşnîyazkerdene, lazimtîê prosesî yê û wina vat: “Qanûnê azadîye bingeyê ke şarê kurdî do senî beşdarê dewlete bibo û qanûnê demokratîkî do senî bêrê vetene, ser o yê. Qanûnê azadîye eynê wextî de kêmkerdişê qedexeyan û vêşîkerdişê heqanê demokratîk û azadîye yê. Na berpirsîyarî zî kewena milanê partîyanê sîyasî. Helbet ganî girewteyê sîyasî ganî veradîyê. Seba aştîyêka domdare û caameyîşê qanûnanê azadîye no lazimtîyêk o. Seba ke gerîlayî bieşkê bêrê tewrê sîyasetî bibê, ewleyîya înan muhîm a û ganî bêra teqezkerdene.”
Heqê perwerdeyîya fermî ya ziwanê Kurdkî
Ozgur Yaldizî bale ant waştişanê qanûnî yê şarê kurdî ser o ke çarçewaya prosesî de ganî bêra ca û vat: “Heqê perwerdeyê fermî yê ziwanê Kurdkî heqêko bingeyîn o. Seba aştîyêka domdare biba, waştişê şarê kurdî, huqûqnas û kesanê demokrat zî o yo ke heqê perwerdeyê ziwanê dayîke bêro şinasnayene. No waştiş zî ganî parlamento de sey qanûn bêro teqezkerdene. Ganî qanûnê bingeyîn ê Tirkîya de bedilîyayîşî bêrê kerdene. Qanûnê bingeyînî de yew netewe est a. Vanê heme netewî ke Tirkîya de ciwîyenê, tirk ê. Ganî na nuqta bibedilîya û heme netew û heqê înan qanûnê bingeyînî de bêrê naskerdene û qanûnê hemwelatîyî bibedilîyo.”
‘Ganî heqê hêvî yê Abdullah Ocalanî bêro naskerdene’
Ozgur Yaldizî dîyar kerd ke seba averşîyayîşê prosesî ganî “heqê hêvî” seba muzakerekerdoxo sereke yê prosesî Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan bêro caardene û wina qisey kerd: “Birêz ocalan muzakerekerdoxo sereke yê nê prosesî yo. Nê semedî ra ganî şert û mercê birêz Abdullah Ocalanî bêrê başkerdene û heqê hêvî bêro caardene. Heqê hêvî tena seba birêz Abdullah Ocalanî nê, hepisxaneyan de bi seyan girewteyî paweyê nê heqî yê. Mehkmaya Heqanê Merdiman a Ewropayî zî seba caardişê heqê hêvî qerar dayo. La o qerar 11 serrî yo nêyeno ca. Ganî no heq bêro naskerdene. Eke şertê Abdullah Ocalanî bêrê başkerdene, heqê hevî bêro ca û Abdullah Ocalan azad bibo seba prosesî do tesîrêko pozîtîf bikero.”
Raporê partîyanê sîyasî
Ozgur Yaldizî derheqê raporanê partîyanê sîyasî ke pêşkêşê Meclîsî kenê zî îfade kerd ke raporê tayê partîyan xizmetê aştîyêka domdare nêkenê û wina vat: “Raporanê partîyanê sîyasî yê ke teslîmê komîsyonî kerdê, înan de behsê heqê ziwanê Kurdkî û heqanê neteweyî yê şarê kurdî nêameyo kerdene. Goreyê nê raporan no nêbeno aştîyêka domdare. Têkilîya şarê kurd û dewlete, têkilîya şarê kurd û şarê tirk ganî zemînê huqûqî ser o bêrê viraştene. Ganî têkilîya huqûqî û demokratîke bêra ca. Seba ney zî huqûqê heq, azadîye û demokratîbîyayîşî esas gêno lazim o.
Ozgur Yaldiz têkildarî raporên partiyên siyasî ku pêşkeşî Meclîsê dikin jî anî ziman ku raporên hin partiyan xizmeta aştiyeke mayînde nakin û wiha got: “Di raporên partiyên siyasî yên teslîmî komîsyonê kirine de qala mafê zimanê Kurdî û mafên neteweyî yên. Raporanê partîyanê sîyasî de yan heqê hêvî kêm o yan zî nameyê şarê kurdî zî rapor de çin o. No mojneno ke no proses hetê tayê derûdoran ea nêameyo fehmkerdene. Seba ney zî ganî proses bi hewayêko cidî bêro qiseykerdene û fikrêko hempar vejîyo orte. Eke wina nêbo proses zî aver nêşino. No zîhnîyet zî vernîya nê prosesî de sey damêk o. Seba ke aştîyêka domdare bêra ca û dewlete demokratîk biba ganî heme partîyê sîyasî goreyê ney têbigêrê.”
