1ê Teşrîna 2014î de welatê dinya semedê Kobanî vejîyayî kuçeyan. Eyro ra heta nika 1ê Teşrîna Peyêne sey Roja Kobanî ya Dinya yena pîrozkerdene. Hemserekê Meclîsê Rayîrberdişî yê Herêma Kantonê Firatî Ferhan Hec Îsa eşkera kerd ke herçiqas Kobanî binê dorpêçî de bo zî, êdî Kobanî roşnî de yo û zanîngeh û dibistanê xo de ciwananê xo perwerde keno.
Ewro Roja Kobanî ya Dinya ya. DAIŞ’î 15ê Êlula 2014î de hêrişê Kobanî kerd. Waşt ke bi paştîya hikûmetê AKP’î Kobanî îşxal bikero. La vera nê hêrişan şervanê kurdan 134 rojî vera DAIŞ’î şer kerd. Nê xoverodayîşê şervananê kurdan bala heme dinya ant. Sereyê vengdayîşê wayîrê Xelata Aştîye ya Nobelî, akademîsyen, roşnvîr, nuştox û rêxistinê komelê demokratîkan, 1ê Teşrîna Peyêne 2014 sey Roja Paştîdayîşê Dinya ya bi Kobanî ameye îlan kerdene. Sereyê naye, temamê dinya de bi taybetî şar, sinif û beşê bindestî û azadîwaştî yê komelî û cinîyê têkoşînkerî bi çalakîyanê tewirbitewiran paştîya xo daye Kobanî û xoverodayîşê Kobanî yo bêemsal. Xoverodayîş, taxe, çeper û kuçeyanê Kobanî ra derbasê heme dinya bi. Heme kuçe û meydanê dinya de, zerî û mezg 1ê Teşrîna Peyêne 2014 de bîyî yew. Japonya ra heta Efxanîstan û Îranî, Latîn Amerîka ra heta Awisturalya, welatanê Ewropa ra heta Rojhelatê Mîyanênî bi yew vengî paştî daye xoverodayîşê Kobanî.
Hemserekê Meclîsê Rayîrberdişî yê Herêma Kantonê Firatî Ferhan Hec Îsa bi munasenetê serrgêra 11ine ya 1ê Teşrîna Peyêne Roja Kobanî ya Dinya derheqê rewşa Kobanî de qisey kerd.
Ferhan Hec Îsa ard ziwan ke DAIŞ’î bi hewldayîşê tewr bi tesîran hêrişê Kobanî kerd, la bi temamê hewldayîşanê xo nêşika Kobanî çin bikero û wina va: “Senger û kozikanê şerî de nêşika aver şêro. DAIŞ’î dima ke xo arêda pêser, 15ê Êlula 2014î de reyna bi hêzêko pîl hêrişê Kobanî kerd. Hêrişo tewr pîl vera îradeyê Kobanî ard ca.”
Ferhan Hec Îsa da zanayene ke hişmendîya DAIŞ’î o bî ke tu hêz vera ey xo nêgêro û wina qisey kerd: “Tebqa de, Reqa de artêşa Sûrîye vera ey nêvinderte. Mûsil de artêşa Iraqî vera DAIŞ’î nêvinderte. Armanc û bawerîya ey o bî ke îradeyê Kobanî zî vera ey nêvindero. 3ê Tebaxa 2014î de pêşmergeyê ke Şingal de bî nêşikayî vera DAIŞ’î şer bikerê. Heme hêzê xo arêdayî pêser ke Kobanî îşxal bikerê.”
‘Kobanî bi fikr û ramanê azadîye rêxistin kerd’
Ferhan Hec Îsa persa ‘çira Kobanî?’ zî nirxna û wina şîrove kerd: “Taybetmendîya Kobanî aya ke Şoreşê 19ê Temmuze îta de dest pêkerd. Kobanî bi fikr û ramanê azadîye rêxistin kerd. Hetê erdnîgarî ra zî cayêko stratejîk o. Yew het de Cerablûs û Karakamiş destê tirkan de bî. Sirîn destê DAIŞ’î de bî. Girê Sipî, Til Ebyad destê DAIŞ’î de bî. Tenya Kobanî îta de sey kelemêke çimanê înan de mendibî. Waştene nê kelemî werte ra wedarê. Seba ke temamê sînorê Tirkîya û Sûrîye bigêro xo dest, waşt Kobanî werte ra wedaro. Bi nê hişmendî hêrişê Kobanî kerd. Kobanî eynî wext de merkezê Rojawanî yo. Hetê raştî de Efrîn û Şehba, hetê çepî de Cizîrê û Qamişlo, Amûdê û Tirbesipî est ê. Seba ke nê merkezî birijno, bi çekanê tewr giranan û hêzê tewr pîlî hêrişê Kobanî kerd. Bi teknîkê ke artêşa Iraqî ra girewtibî hêriş kerd. Hetkarîya ke dewleta Tirkî rêştene, bêsînor bî. Ma bi çimanê xo dîyêne ke xeta trênî ser o senî hetkarî û cebilxane DAIŞ’î rê ameyêne.”
‘DAIŞî bi tersî Mûsil û Reqa îşxal kerdî’
Ferhan Hec Îsa bala ant serê helwestê artêşa Iraqî yê Mûsilî û artêşa Sûrîye yê Tebqa û Reqa ke xo ver nêda û apey ant û wina va: “DAIŞî verê xo de peyamê tersnayîşî rayra berêne. Bi kiştişan şerê psîkolojîkî komelî ser o aver berd. Hetê bînî de, Kobanî de yew rêxistine û îrade estbî. Şarê Kobanî girêdayeyê xeta azadîye û xeta xoverodayîşî bî. Kobanî de di çîyî pîya rayra şîyêne. Kobanî sey êl, qebîle û eşîr yeno nas kerdene. Nê ruhê êl û eşîrtîye bi fikrê azadîye reyde bi yew û xoverodayîş aver berd. Xeta azadîye fikr û ruhê xoverodayîşî newe kerd. Nê xoverodayîşî de name, veng û îradeyê şehîdanê Kobanî estbî.”
‘Şervanan semedê heqanê merdimîye xover da’
Ferhan Hec Îsa bala ant serê tanganê DAIŞ’î ke cenazeyanê şervananê kurdan ser ra vîyartî û wina dewam kerd: “Tangî şehîdan ser ra vîyartî. La şarî xoverodayîşê nê şehîdan semedê xo kerd hêz û zêdetir xo ver da. DAIŞ’î gelek reyî bi bêtêle waşt ke şervanî apey bancê. La şervanan xo ver da û tepa nêantî. Tepanêantîşê şervanan, wayîrvejîyayîş û îradeyê şarî zêdetir xurt kerd. Hişmendîya xoverodayîşê Kobanî aver şî. Çimkî şervanê ke Kobanî de bî, ne tenya semedê Kobanî, semedê heme şarê dinya xo ver da. Şervanê ke Kobanî de bî, semedê heqanê merdimîye şer kerd. Coka 1ê Teşrîna Peyêne bi Roja Paştîdayîşê Şarê Kobanî ya Dinya. Hetê hişmendîye ra rengê ‘Xoverodayîş Cuye yo’ ser kewt.”
Ferhanî bala ant serê paştîdayîşê şaranê dinya yê semedê xoverodayîşî û wina dewam kerd: “Şarê Kobanî yo ke dewê xo ra vejîya û beyraqa DAIŞ’î xo ser o qebul nêkerd, derbasê Bakur bî. La seba wayîrvejîyayîşê kurdanê Bakûrî, koçberan bi koçberîya xo nêhesîyayî. Şarê Bakûrî bi her hawa wayîrê şarê Rojawanî vejîya. Her keyeyî şarê Kobanî keyeyê xo de kerdî meyman. Hem hetê keyeyî ra hem zî sey kurdan resayî yewbînan. Heme keyeyî wayîrê yewbînan vejîyayî. Reyna seferberîya ke Bakûr de aver şîye, rengê xoverodayîşê Kobanî geştir kerd. Vindertişê şarî yê Bakûrî hêzêko pîl da xoverodayîşî. Vindertişê şarî yê sînorî ser o semedê şervananê YPJ û YPG bi hêz. Bi moral. Paştîdayîşê şarî nirxêko giranbiha bî ke xoverodayîş bireso serkewtişî. Xoverodayîşê Kobanî bi sebeb ke heme dinya zereyê Kobanî de vera DAIŞ’î bibo yew.”
‘Dewletanê cîranan DAIŞ semedê xo bi kar ard’
Ferhan Hec Îsa serê tesîrê wayîrvejîyayîşê şarê dinya yê Kobanî de zî vindert û wina dewam kerd: “DAIŞ hetê vîrdozî ra têgêrayîşê ci est o. Reyna sey şîrketêko îstîxbaratî yo. Dewletê dinya û dewletê cîranî DAIŞ semedê xo bi kar ard. Wexto ke DAIŞ xo resna Mûsil û Şingalî û kêberê mabênê Iraq û Sûrîye wedarit, herême de tenya Kobanî mabî. Eke Kobanî zî bikewtêne, êdî dinya kewtêne binê xetereyî. Ame îspatkerdene ke şervanê kurdî Kobanî de semedê heqanê merdimîye yê cîhanî şer kenê. Coka heme hêzê dinya waşt ke hetê şarê kurdî de xo ver bidê. Xoverodayîşê YPG û YPJ tesîrêko pîl hêzê dinya ser o kerd. O proses de Erdoganî sînor ser o vatêne ‘Kobanî kewt a kewt, tayî mendo bikewo.’ Û gelek hetkarîye DAIŞ’î reyde kerde. Dima nê mesele bîye wijdan û îradeyê merdimîye yê şarê dinya.”
Şervanê kurdan 134 rojî vera DAIŞ’î şer kerd û ser kewtî. Derheqê serkewtişê şarê Kobanî de zî Ferhan Hec Îsa wina va: “Dima ke yew DAIŞ’î zî Kobanî de nêmend, 26ê Çeleyê 2015î de Kobanî vera DAIŞ’î biserkewt. Kobanî tu wext îşxal nêbi. Ez sey kesayetêk, destpêkê xoverodayîşî ra heta peynîya xoverodayîşî ez kuçeyanê Kobanî de bîya. Ma gelek embazê îdarekarî heta peynîye şaristanê xo de mendî û şervananê îta xo ver da. Kobanî %80 rijîya. La Kobanî biserkewt. Hetkarîya şaredarîyanê Bakûrî gelek bi tesîr bî. Hetkarî û paştîya ke teber ra semedê Kobanî ameye, semedê serkewtişê Kobanî bîye esas.”
‘Ciwanî dibistan û zanîngehan de perwerde benê’
Ferhan Hec Îsa bala ant serê rewşa ewroyêne ya Kobanî û wina va: “Ewro Kobanî bi her hawa aver şîyo. Ewro Kobanî dibistanî, zanîngehî viraştê. Bi seyan keyna û lajekî zanîngehan de perwerde benê û aver şonê. Bi hezaran wendekarê ma hetê ziwanî de perwerde benê. Hetê ekonomî, perwerde û weşîye de averşîyayîş est o. Raşto hîna pirsgirêkî est ê. Çimkî der û dorê Kobanî de hîna dorpêç est o. Dima serkewtişê Kobanî, Îdareyê Kobanî gamê gelek pîlî eştê.”
Ferhan Hec Îsa da zanayene ke kesê ke verê şerî û dima şerî bêrê Kobanî, do Kobanî nas nêkerdêne û va: “Êyê ke verê şerî û dima şerî ameyî Kobanî zî Kobanî nas nêkerd. Çimkî Kobanî xo newe ra viraşt. Hem hîra bi û hem zî weş (rindek) bîyo. Hetê mîmarî û binawanîye de zî gelek vurîyayîşî bîyê. Îdareyê Xoserî semedê şarê Kobanî xizmet keno. Bi îmkananê xo xizmetê şarê Kobanî keno. Herçiqas se ra 80ê bajarî hetê DAIŞî ra ame rijîyayene, la ewro reyna Kobanî bi reng, veng û weşîya xo verê çiman o. Ma bawer kenê ke peynîye (ameyox) de semedê Kobanî do gelek projeyê weşî bibê.”
‘Do vengê klamanê ma çar hetê dinya de vila bibo’
Ferhan Hec Îsa tewr peynî de derheqê programê 1ê Teşrîna Peyêne de zî agahî dayî û wina va: “Ma do mîtînge virazê. Do gelek meymanê ma bibê. Ma do bi kincanê xo yê folklorî, bi rengê sîyasî mîtînge bikerê. Şar do Meydanê Şehîd Egîdî de bêro pêser û beşdarê şahîye bibo. Ma do şahîya tewr bi name û veng virazê û ma do hewl bidê ke reyna Kobanî de şer aver nêşêro. Ma do hewl bidê ke Kobanî de vengê çeke berz nêbo. Do Kobanî de her wext vengê tilîlîyanê mayan û wayanê ma berz bibo. Do vengê klaman û folklorê ma Meydanê Şehîd Egîdî ra dinya de vila bibo. Do vengê klamanê ma çar hetê dinya de vila bibo. Ma do teqez bikerê ke ma îta de mendî, ma do îta de bê û ma do îspat bikerê ke ma biserkewtê. Peynî ya şaran û ya aramî, aştî û selametîye ya.”
