Hewna 8ê Adare ame û têkoşînê cinîyan ê verba zilmê pergalî de domyeno. Serra 1993î de fotografêkî de cinîyêk vindena, hîna 22 serra ya û wendegehê de beş o hemşîre wenda û peynî zî Hareketê Kurd şinasnaya. Eslê xo denizliyij a û cinîya Şehîd Hozan Serhad a.
8 Adare 1857î de şaristanê Amerîkayî yê New Yorkî de 40 hezar karkerê çulagî waştê ke hîna weş şertê xebata înan bibo, zereyê fabrîqaye de dest bi grewî kenê. Na game de polîsî hêrişê karkeran kenê û karkeran fabrîqaye de kîlît kenê. Dima zî şewatêk vejîyeno, semedo ke fabrîqa ver barîqat est o, karkerî nêêeşkenî biremê û xo bixelisnê, zafî cinî 129 karkerî ca de gan danî. Merasîmê cenazeyê karkeran de 10 hezarî ra vêşêr mêrdimî beşdar benî.
Roja Cinîyan a 8ê Adare ame qebulkerdene
24 – 27 Tebaxa 1910î de şaristanê Danîmarkayî yê Kopenhagî de Kombîyayîşê Enternasyonalî yê Dîyinî virazîyeno. No enternasyonalî ra girêdayî kombîyayîşê cinîyan de 8ê Adare 1857î de şewatê fabrîqaya çulagî de virardişê cinîyanê cuya xo daye rê 8ê Adare Rojê Cinîyan ê Dinya yeno qebulkerdiş. Encax Neteweyê Yewbîyayeyî (UN) serra 16ê Kanûna 1977î de 8ê Adare Rojê Cinîyan ê Dinya qebûl keno. No tarîxî ra nika cinîyê dinya na roje anî vîrardiş.
Cinî kura de benî wa bibî heme ca de cinî yê. Wazenî Amerîka, wazenî Afrîka bibo ferq nêkeno, heme ca de cinîyî binê zilmî de yê. Kam welatanê modernan ra ewnîyenî kê vanî; qey weyra de cinî heme hetî ra azad a. La biewna ke qet ayhawa nîyo.
Cinîyî hawayê welatanê Rojhîlatê Mîyanênî de bindestî û azad nîyî. Kura ra zanenî yew welat cinîyanê xo ra qiymet dana?
Rayberîya dewlete de rolê cinîye
Eke yew dewlete de rayberîya dewlete de cinîye sey camêrdan zaf ca gênî hetta camêrdan ra zafêr ca gênî o wext na dewlete raştîkî ra qîymet dena cinîyanê xo. Mesela dewletê Îskandînavan de cinîye zaf cayan de temsîl benî û zaf karan de hawayê camêrdan xebitîyenî. Cuya ekonomî de zaf aktîf î.
Cinî, wazenê eynê sey camêrdan heme gure de bixebitî û mîyanê înan de heme hetî ra cîyayî nêbo. Ê, demokrasî, azadîye, edalet û seyyewbînîye wazenî. Ekonomîk, komelkî, polîtiîk, kulturkîyê seyyewbîyayîye wazenî û heme çîyî ra muhîmêr seyyewbîyayîya zayendîya komelkîyî wazenî.
8ê Adare hetê tarîxê têkoşînê cinîyan ra rojêka tewr muhîm a. Rayberê Şarê Kurd Abdullah Ocalan bi perspektîfê xo verê cinîyan akerd. Şaredarî, partî û STK’yan de nika pergalê hemsereke bi serkewte yena şuxulnayene.
Vindertişê xo yê şorişgerî
Tay cinîye zî estê ke tena bi vindertişê xo yê şorişgerî dinya de benê sey sembol. Yildiz Alpdogan zî bi vindertişê xo yê şorişgerî û beşdarîya Hareketa Azade xo newe ra înşa kerd.
Serra 1993î de Amed de fotografêk, cinîyêka şorişger nîşan dano. No fotograf zî salonê mahkeme de hetê fotografkerêkî ra ame antiş. Fotograf de 4 lejker est ê. Di lejkerî cinîyêka şorişgere ra bi şik ewnîyenî. Mabênê înan de zî yew merdim ronişeno. Yew cinî bi heybet verba înan de vindena. Dîyar o cinî îfade dana verba mehkema. No fotograf çapemenîya dinya de zî vejîya.
Eslê xo de denizliyij a
Fotograf de cinîyêk vindena cilê ci pank ê û vindertişê ci zî sey mîlîtanêk o û eslê xo de zî Denizliyij a. Fotografî de hîna 22 serra ya û 1998î de zî zewijîyaya, merdeyê ci zî kurdêk o. Wendegehê hemşîre de wend û peynî zî Hareketê Kurd şinasna.
Serra 1993î de Cizîr de yena tepiştiş. Ci rê pêşkêşê îdiaya hetkarîya dayîşê PKK û endamîya PKK’yî kerdê. Fotograf de peynîya cinî de zî yew merdim vindeno, dîyaro ke cerdevan o. Xo ra cerdevan komel de her tim peynî de ronişenê. Cinîya şorişger na dewa de 12 serrî û 6 aşmî ceza girewte. Nameyê na cinîye Yildiz Alpdogan bî, çimkî Suleyman Alpdogan yanî Şehîd Hozan Serhad reyde zewijîyaye bîye. Bi vindertişê xo bîye sembol.
