Rayberê MED-DER’î Musa Şanak da zanayene ke ziwan seba komele û şaran estbîyayîş, nasnane û rûmet o û vat: “Giranîyêka nê vatişan est a. La ma sey komele çend goreyê nê vate û giranî têgêrenê, babeta nîqaşî ya.”
Sazîyê ziwanê Kurdkî û partî û sazgehê kurdan bi munasebetê 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî 3ê gulane de Parka Koşuyolu ya qezaya Rezanî ya Amedî de deklerasyonê 15ê Gulane bi eşkerayîyêk raya pêroyî reyde pare kerd. Endamê sazgehan dîyar kerd ke do emserr Roşanê Ziwanê Kurdkî bi programanê zengînan pîroz bikerê û hewl bidê ke roje seba ziwanê Kurdkî bikerê sey roşan. Rayberê Komela Ziwan û Çandanê Mezopotamyayî (MED-DER) Musa Şanakî ke 30 serrî hepisxane de mendo, rewşa lehçeyanê kurmanacî û kirmanckî yê ziwanê Kurdkî ser o ajansê ma rê qisey kerd.
‘Ma do Kurdkî bikerê rojevê heme komelî’
Musa Şanak da zanayene ke demo ke behsê meseleyê kurdî yeno kerdene, ewil înkar û çinhesibnayîş, qebulnêkerdişê ziwanê Kurdkî û nasnameyê Kurdkî yo û vat: “Coka ewro ma sey waştişêko sereke yê neteweyî vanê statuya Kurdkî, perwerdeyîya bi Kurdkî. Ma wazenê bi nê sloganî sey prosesêk destpêkê aşma gulane ra heta peynîya gulane 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî pîroz bikerê. Amancê ma o yo ke ma Kurdkî bikerê rojevê heme komelî. Seba ke no waştiş waştişêko neteweyî yo. Ziwan nasnameyê neteweyî û estbîyayîşê neteweyî yo. Tena bi têkoşînê zerriwazan no waştiş nêyeno ca. Lazim o komelê ma pêro nê waştişî rê wayîr vejîyo û bi nê waştişî roşanê ziwanê Kurdkî pîroz bikero. Bi rastî zî na roje bikerê, roja roşanî.”
‘Rewşsa Kurdkî Vakur de babeta dejî ya’
Musa Şanak dîyar kerd ke rewşa Kurdkî Vakurê Kurdîstanî de çi kurmancî çi kirmanckî babeta dejî ya û wina dewam kerd: “Cigêrayîşêk amebi kerdene; gedeyî ke emrê înan binê 10î de yo yê ke keyeyê xo de bi Kurdkî qisey kenê nisbetê înan se ra 8 o. Raşta zî no tehlukeyêko pîl o. Ma hêvî kenê ke bi nê sloganî nê roşanî de na rewşe biba rojeva heme komelî û her kes estbîyayîş, nasname û ziwanê xo rê wayîr vejîyo.”
‘Ganî ma di pratîkî de zî wayîrê rûmetî xo vejîyê’
Musa Şanak dewamê qiseykerdişê xo de muhîmîya ziwanî ser o vindert û vat: “Nika ma vanî ke ziwan estbîyayîşê ma yo, nasname û rûmetê ma yo. Nê vateyî rêze ra nêyê, vate û giranîya nê vatişan est a. La ma sey komel çend goreyê nê vate û giranîye têgêrenê, babeta nîqaşî ya. Eke ziwan rûmet o ganî ma pratîkî de, cuya xo ya rojane de wayîrê rûmetê xo vejîyê. Ma bi ziwanê xo qisey nêkerê, nêciwîyê, nêwanê û nênusê o wext gelo rûmet kamca de maneno. Estbîyayîş kamca de maneno? Eke ma keyeyê xo de bi ziwanê tirkî, bi ziwanêko serdest gedeyanê xo reyde qisey bikerê, o wext ma ziwanê xo dekenê tehluke, neheqîyêka pîle xo rê kenê. Ganî ma na neheqî ra fek veradê.”
‘Têkoşînê ziwanî wayîrvejîyayîşê vengdayîşê Ocalanî yo’
Musa Şanak dîyar kerd ke o nika ra roşanê ziwanê Kurdkî heme kurd û Kurdîstanijan rê pîroz keno û vat: “Vengdayîşê ma o yo ke ma her roje sey roşanê ziwanê Kurdkî pêşwazî bikerê. Seke deklerasyonî de zî ame vatene; ‘Her Dem Kurdkî Her Ca De Kurdkî.’ Sere de zî keyeyanê xo. De bi Kurdkî biciwîyê, bidê ciwîyayene. Waştişê ma o yo ke sere de qada sîyasî wayîrê ziwanî vejîya, tena bi vatişan nê. Pawitişê ziwanî, ziwanî rê wayîrvejîyayîş bi qiseykerdişê tirkî, bi ziwanê serdestan nêyeno ca. Heme qadî ganî têkoşînê ziwanî sey berpirsîyarîyêka sereke bivînê. Sey babetêka sereke ya têkoşîno sereke yê komelkî bivînê. Waştiş û hêvîya ma na ya. Ganî tena bi zerrîwazanê ziwanê Kurdkî, berpirsîyarîya çend komeleyanê kultur û ziwanî nêvînê. Ewro eke vengdayîşê Rayberê Şarê Kurdî vernîya yewîya neteweyî abîya û seba aştî hewldayîşê akerdişê rayîrêkî est bo, bi mi rayîrêko nê zî xurtkerdişê têkoşînê ziwanî yo. Eke ma wazenê nê vengdayîşî rê wayîr vejîyê, lazimtîyanê ey pratîkî de bîyarê ca, ganî ma wayîrê ziwanê xo vejîyê. Ma têkoşînê ziwanî berz bikerê, no do hem seba yewîya neteweyî rayîr akero hem zî rêxistinbîyayîşê ma xurt bikero. No do bibo cewabêko xurt seba wayîrvejîyayîşêko xurt yê vengdayîşê Rayberê Şarê Kurdî.”
Îro heke piştî banga Rêberê Gelê Kurd rê li ber yekitiya neteweyî vebûye û ji bo aştiyê hewldana vekirina rêyekî heye, bi ya min rêyeke vê jî xurtkirina têkoşîna zimên e. Hek em dixwazin li vê bangê xwedî derkevin, pêwistiyên wê di pratîkê de pêk bînin gere em li zimanê xwe xwedî derkevin. Em têkoşîna zimên bilind bikin ev ê him rê li ber yekitiya
‘Kirmanckî ser o tehluke hîna zaf o’
Musa Şanak tewr peyên tehlukeyê lehçeya kirmanckî ser o vindert û nê çîyî vatî: “Nuqtayêka muhîme ke ez bale bianca ser o, xebatê seba kirmanckî yê. Raşta zî seba kirmanckî xebatî zaf kêm ê. Ganî ma heme tehlukeyî bivînê, goreyê ey têbigêrê. Ez hêvî kena ke bi munasebetê roşanê ziwanê Kurdkî na rastî zî bêra vînayene û goreyê ey wayîrvejîyayîşêk zî bêro averberdene.”
