Serekê Egîtîm-SEN’î Şûbeyê 2. yê Amedî Serhat Kiliçî derheqê komxebata xo de qisey kerd û vat: “Ma waşt ke ma bi na komxebate reyna bifînê vîrê nê şarî ke ‘perwerdeyê bi ziwanî maye’ çend muhîm o.”
Şûbeyanê Sendîkaya Kedkaranê Zanîst û Perwerdeyî (Egîtîm-Sen) yê Amedî bi sernameyê “Perwerdeyê bi ziwanê maye ver bi çareserîye: Îmkanî, Astengî, Pêşnîyazê Çareserîye” ÇandAmed de komxebatêk viraşt. Ziwanzan, akademîsyen, roşnvîr û xeylê temsîlkarê sazîyanê sivîlan û partîyanê sîyasî beşdarî komxebate bîyî. Serekê Egîtîm-SEN’î Şûbeyê 2. yê Amedî Serhat Kiliç î derheqê na komxebate de ajansê ma rê qisey kerd.
‘No waştişê ma yo sereke yo’
Serhat Kiliç dîyar kerd ke serrêk ra ver qerarê na komxebate girewto û wina vat: “Ma serrêk ra ver qerarê na komxebate girewtbî. Ma waşt ke bi serran o ke kurdî, bi taybetî ma mamosteyê perwerdeyî, ma mamosteyê nê welatî ma wazenê ke perwerde bi ziwanê maye bêro dayîş. Hem hetê polîtîkî ra hem hetê pedagojî ra no waştişê ma yo sereke yo. Labelê rojevê ma zaf ê, rojevê nê şarî zaf zaf ê. O semedî ra no rojev keweno rêzanê peyênan. Ma waşt ke ma bi na komxebate reyna bifînê vîrê nê şarî ke ‘perwerdeyê bi ziwanî maye çend muhîm o, ma ser o çeng grîng o’ ma wazenê na babete ser o vinderê.”
‘Ma waşt bi na komxebate heqîqetî biyarê ziwan’
Serhat Kiliç îfade kerd ke nika estbîyayîşê prosesê aştî îmkanan dano ma ke ma hîna rehet tay çîyan bîyarê ziwan û wina dewam kerd: “Wexto ke ma qerarê na komxebate girewtbî, yew prosesê pêvînayîşan çin bî. Hema vengdayîşê ‘Aştî û Komelo Demokratîk’ nêamebî kerdiş. Înan ra teber bîye la zaf weş raşt ame. Nika îmkanêk est o ke ma bieşkê tay çîyan bi rehetî qisey bikerê. Û îmkan est o ke ma peşnîyazanê şênberan bikerê ke wa vernîya ma akera û ma bişênê na mesela ser o yew xete aver şêrê. Nika xeylê rojevî est ê. Şer est o, yew lej est o. Ma wazenê no şer biqedîyo, ma wazenê Tirkîya biba demokratîk, ma wazenê hepsî bêrê verdayîş. Nê rojevanê serekeyan mîyan de yew zî ‘Waştişê perwerdeyê bi ziwanê maye’ yo. Her kes do hetêkê nê prosesî ra bitepişo. Ma zî waşt ma nê heqîqetî bi na komxebate biyarê ziwan.
‘Ma wazenê 5 hetan ra perwerdeyê bi ziwanê maye ser o vinderê’
Seke afişî de zî dîyar beno, ma wazenê 5 hetan ra perwerdeyê bi ziwanê maye ser o vinderê. Yew hetê hiqûqî ra. Yanî nika rewşa Tirkîya çi ya, îmkanê ma çi yê, çîyo ke vernî gêno çi yo ke ma nêeşkenê vîyarê perwerdeyê bi ziwanê maye? Heto bînî ra asîmîlasyon est o. Asîmîlasyon çi yo, ma senî şênê asîmîlasyonî reyde mucadele bikê û hetê pedagojî ra psîkolojîyêko senî gedeyan ser o keno? Ma wazenê nê babetan ser o vinderê. Heta nika 2 roniştişî qedîyayê. Nika ra pey di mêmanê ma est ê ke yew Brîtanya ra yew zî Îspanya ra mintiqaya Baskî ra ameyo. O ke Îspanya ra ameyo do tecrubeyanê ucayî ma rê îzah bikero. Mêmano ke Brîtanya ra ameyo zî do tecrubeyanê xo yê Îrlandaya Vakûre, Îskoçya û Kandayî ma reyde pare biko û uca ra ma rê peşnîyazan bikero. Roniştişêko bîn de zî do modelêk û rewşa lehçeyan zazakî, kurmancî û ziwanê ke na herême de yenê qiseykerdiş, sey suryankî înan ser o bêro qiseykerdiş. Nê roniştişî ra pey zî do tewr peyên modelan ser o bêro qiseykerdiş. Nika ma şênê modelêko senîn peşnîyaz bikerê û dima ra ma wazenê perspektîfê xo yê perwerdeyî dîyar bikerê. Tewr peyên zî ma do kursîyo azad tîya de ronê. Her sazî û dezgehê ke ma vengda înan dayo do bêrê nê kursîyî ser o hem derheqê na mesela de qisey bikerê hem zî do peşnîyazan bikerê. Beno ke ma nêresî pêrûnan labelê ma naye zanê ke ewro rojevê ma ziwanê maye de perwerde bî. Do peşnîyazî weşî zî bibê. Beno ke konferansî zî bêrê kerdene û uca de qerarî bêrê girewtene.”
Rolê Egîtîm-Senî yê Perwerdeyê bi Ziwanê Maye ser o
Serhat Kiliç bale ant pratîkanê Egîtîm-Senî ser o ke heta ewro seba perwerdeyê bi ziwanê maye mojnayî û wina vat: “Egîtîm-Sen roja ewilî ra her tim meseleya ziwanê maye arda rojeva xo. Helbet Tirkîya her tim wina demokratîk nêbîye. Seba ke dersê kurdkî hetê endamanê ma ra ameyê dayîş, mamosteyê ma ameyê kiştiş. Seydo Aydogan şehîdê ma yê ziwanî yo. Seba ke dersa kurdkî daye, Xosere de ame kiştiş. La Egîtîm-Senî fek vera nêda. Heta ewro zî no mucadele dewam kerd. Nika Tirkîya de tuzukê tena yew sendîka de perwerdeyê bi ziwanê maye vîreno. Aye zî Egîtîm-Sen a. Nika ra pey zî çend ma ra bêro ma do berê aver. La êdî ganî ma çîyanê şênberan ser o qisey bikerê. Hêzê ma est o, bawerîya ma est a. Ma ko hewl bidê, ma ko têkoşîn bidê. Teqez ma zanê ke ma do serkewê.”
