“Xezala Koyê Bîngolî” nameyê kitabê Wusênê Gestemerde yo. No kitab serra 2020 de hetê weşanxaneyê Roşnayî ra ameyo weşanayene.
Wusênê Gestemerde serra 1971 de dewa Gimgimî Geste- merde de ameyo dinya. Mektebo verîn dewa xwu de wend, mek- tebo miyanîn yew serre Gimgim de di serrî zî dewa Gimgimî Uskura de wendî. 1990 de şi Almanya. Înstîtutê Ziwan û Kulturê Kirmancî de xebitîya. Tv-10 û Can Tv de bi nameyê “Veng û Reng” programî viraştî. Serra 2000î ra dest pê kerd bi kirmanckî meqale, hîkaye û şiîrî nuştî. Nuşteyî û şiîrê ey rojname, kovar û keyepelanê sey Ozgur Polîtîka, Yeni Ozgur Polîtîka, Rojeva Medya, Vate, Çepkî, Semah, Ma, DersimÎnfo, Gestemerde Online, Kirmanckî Online, Newede Dersim, Varto Sitesi û Varto Dergisi de weşanîyayî.
Goreyê xebera ANF’î yew nuşteyê xo de Wusênê Gestemerde wina qalê nuştişê şîîrenuştişî keno: “Mi serra 2001î de dest bi nuştena şîîran kerd. A serre ra nat bi kirmanckî xeylê şîîrî nusnayî û hona kî honda wo ke mi dest ra ame, nusnena. Mi şîîrê xo zaferin bi axa welatî, bi hesreta welatî, bi hesreta dakila xo, bi birîya der û cîranî, heval û hogirî nusnayî. Axa welatî, hesreta welatî zereyê mi de kul girêdaybî û mi kî derd û kulê xo bi şîîran pîştî û melem kerdî û ardî ra ziwan.“
Ziwanê şîîranê Wusênê Gestemerde zelal û pak o. Babeta şîîran zafêrî sewda, eşq, hesrete, derd û kerd, birîya welatî, birîya rojanê verênan û domanîye, hêvî û hêvîya azadî ya.
Kitabê şîîranê “Xezala Koyê Bîngolî“ de nê şîîrî ca gênê:
Çemê Goşkarî, Goşkar Baba, Dewa Bav û Kalê Mi, Ciyabiyene, Pîrê Mi, Kalê Mi, Koyê Gestemerdeyî , Ax Dayê, Dayê, Des û Çarê Temûzî, Estareyî Bereqînê, Bawo, Mi Cameverde Meşo Xezal, Zelala Mi, Sirotsûra Mi, Delala Mi, Zaranca Mi, Gula Koyan, Çêna Begî, Ez Kam a?, Ma Heşt Wayî û Birayî Me, Qerşûna Kore, Domanê Welatê Mi, Ax Domanê Welatê Mi, Ma Doman Bîme, Alan Kurdî, Engîn, Eke Doman Çinê Biyêne, Ma Hîrê Kesî Bîme, Cafer, Weysel, Ti Nêameyî Bira, Îbo Feqîr, Misto Budela, Êno To Vîrî?, Ey Saddam!, Şiye , Mi Xo Nêdî, Mi Vîrî ra Nêşî, Berxa Mi, Teyra Bêhalêne, Sond, Gune, Însanê Zerrîpakî , Merdene Niya, Meperse, Dêrsim Veşeno, Ma Vêşayîme Şima Meveşê, Na Bêvengîye Ma Kişena, Par Nê Wextan, Derd û Qotikî, Felek, Dinyaya Bêbexte, Dinyaya Xirabmale, Holikê Ma, Ax Welatê Mi, Demê Payizî, Çend Payizî Derbaz bî, Tijîya Şodirî, Adirê Newroze, Hizûr, Wesyeta Mi, Xatir bi Şima.
Şîîranê Wusênê Gestemerde ra çend nimûneyî:
EZ KAM A?
Şewa teng û tarîye de Persayiş û cêrayiş der a
Xo persena, kamîya xo persena Xo cêrena, kamîya xo cêrena
Ne persayiş û cêrayiş de Xo nêvînena bena vindî
Vindbîyayiş ra persena Vîndbiyayiş mi ra perseno
Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?
Persî rêz benê û ênê mi ser
Zê girmike, zê lapaçe
Xo kunê bi ruyê mi ra
Sirota ruyê mi de benê lete-lete
Benê hurdî-hûrdî varenê mi ser
Zê vawra wesarî lape-lape
Kinc û kolî mi ser o benê hît û linc
Ez recefîna, cemedîna
Beno tiketikê didananê mi
Êndî xo nêvînena…
Her cêrayiş û persayişê mi de
Ray û dirbî re mi birînê
Çêberî mi ser o yanêbenê, kîp diyenê ca
Ez nêzana qey?
Na nêzanitena mi kî
Mi rê roje nê roje qida ana
Lê çitaw?
Şoro wa biyarone
Qida êno kî wa nêzanitena mi ra bêrone
Ez kamîya xo cêrena
Ne qida ne kî bela mi ra çiye nêvano
Ez şewa teng û tarîye de
Vindîbiyayiş ra persena
Vindîbiyayiş mi ra perseno
Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?
Kes nêzano hal û wextê mi
Ne kî weqîetê mi
Kes nêzano dermanê derdê mi
Ne kî dermanê kul û birînanê mi
Hal yeman o, wext temam o
Ez na wa êndî şona
Şewa teng û tarîye de
Ez kamîya xo cêrena
Kamîya mi, mi cêrena
Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?
Nê dişmenê bêbextî,
Na çike biye re ma kerde
Û ma jûmînî ra fiştîme dûrî
Ez qey vînd biya dayê?
Qey hardê na dinya ser ro
Ma rê kî boste ca çin o?
Dinyaya ke ma hardê xo ser o nêhewênena
Ez dinyaya henêne se bikerî dayê?
Şewa teng û tarîye de
Ez cêrayiş der a, ez vindîbiyayiş der a
Ez kamîya xo cêreno
Kamîya mi, mi cêrena…
Ez kamî ra na perse bipersî
Xo nanê ra kerr û lalênî, bêvengênî
Kesî ra veng nêvecîno, pêro benê kerrhest
Ti vanê belkî zonê xo qilotnayo
Yan sond werdo, wad kerdo
Qet tewr kes mi ra çiyê nêvano
Ez se vacî, kam heta şorî?
Şewa teng û tarîye de
Ez berbiş der a, ez nalayiş der a
Şiyayiş û amayişê mi
Cêrayîş û vindîbiyayişê mi
Berbiş û nalayişê mi
Tew xemê kesî nîyo, wa nêbo
Şewa teng û tarîye de
Ez cêrayiş der a, ez remayiş der a
Ez ziwanê xo cêreno, ziwan mi cêreno…
Hetê ra qedexe yo
Hetê ra vindîbiyayiş der o
Ez cêrayiş û pêrodayiş der o
Ez ceng der o, tenge der o
Şewa teng û tarîye de
Ters û xofê mi, veng û rengê mi
Kunê têmiyan ra û lornena dakila xo rê
Benê sewda, benê huyayiş, êne ra zon
Û mi cêrenê ez înan cêrena…
Ez vila biya zê camê şikîyayî
Biya lete-lete, hurdî-hurdî
Şewa teng û tarîye de
Zaf bêkes ginaya war ro Kes destê mi nêceno
Mi hard ra arênêdano
Her leteyê mi nişto ra cayê
Êndî nîna naskerdene
Ez kam a, kotî ra ama û şona kotî?
Berlîn, 25.05.2012
QERŞÛNA KORE
Wurze bira wurze, şodir o
ustina bonî tewiya, bon rijîyo
se bî oncîya çi pê hesiyo?
êno ma ser dişmen bi top û tifengan
nat û dotê ma, zê çeperî rêz biyo
êndî bes o, wa na gonî nêrişîyo
Gerrê xo kamî de bikerî?
ez bi na merax mirena dayê
se vana vaje lê ez bi na derbe şona
ti zaf kewta mi vîrî dayê
ez bi na derbe şona dayê
merdena mi bi qerşûna kore nêbo
ewro esta meşte çîna
raxelesîyena mi bi destanê dişmenî nêbo
derba mi derba qerşûna kor a
ez bi derba qerşûna kore nêmirena
Ez bi derba hesrete mirena dayê
Berlin, 22.03.03
DÊRSIM VEŞENO
Dêrsim de teyna birr nêveşeno
Dêrsim de hard veşeno, cîgera ma veşena
Pîr venga cedê xo dano
Dewrêş berbeno, rayber zîbeno
Dêrsim bêkes veşeno…
Dêrsim de dar û ber veşeno
Kemer û kuç berbeno
Mar û milawunî, teyr û turî
Wulle bîlle Dêrsim bêkes veşeno
Dêrsim de cîgera ma veşena
Hard û asmên, tebîet veng dano
Ziyar û diyarê ma, dar û berê ma
Can û cîgerê ma; Dêrsim bêkes veşeno…
Berlin, 23.08.2018
