Rayedarê Şaxê Amedî yê ÎHD’î Yakup Guven va ke nika welatî de qala prosesê aştîye bena, no proses heme komel de hêvîyêk viraşta, na hêvî çi yo? 41 serrê ke şerêk virazîyayo û no şer de bi des hezaran însanî ameyî kiştiş, însanî hêvî kenî ke êdî bi no prosesî no şer biqedîyo.
Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî 27ê Sibate de vengdayîşê tarîxî yê “Aştî û Komelê Demokratîkî” kerd. Vengdayîşê Abdullah Ocalanî ra pey Partîya Karkeranê Kurdîstan (PKK) 12ê Gulane de netîceyê kongreya xo eşkera kerd û dîyar kerd ke xo fesih kerdo. Eşkerakerdişî ra pey Kurdîstan, Tirkîya û dinya de nîqaşî dewam kenê. Dima ke PKK’yî xo fesih kerd, çimê raya pêroyî ya Kurdîstanî zî hukmatê Tirkîya de yo ke gamanê şênberan bierzo. La çi heyf ke hema zî Tirkîya de, burokrasîya lejkerî, dadî û emnîyetî goreyê prosesê şerî têgerîyenî û no ser zî maxdûrîyetî hema zî domyenî.
Îdarekarê Şaxê Amedî yê ÎHD’î Yakup Guven hem prosesê aştî hem zî îxlalê heqan ser o qise kerd.
Bi des hezaran merdim ameyî kiştiş
Rayedarê Şaxê Amedî yê ÎHD’î Yakup Guven va ke na mesele, meseleya kurdan ser o bigê dest, seserra ke meseleya kurdan est a û hema zî nêameya çareserkerdiş û wina va: “Çira nêameya çaresekerdiş, çike dewlet û îqtîdarê sîyasî waşta ke na mesele bi rayîrê şer û çekî çareser bikerî. Ma Komeleya Heqanê Merdiman bi des serrana ke vanî ke na meseleya kurdan bi rayîrêko aştîyane bêro çareserkerdene. Seba ke dewlete şer de israr kerd, her hetê cuye de maxdurîyetî ame cuyene. Bi des hezaranî însanî ameyî kiştiş, heme hetê dewlete ra hem zî çekdaran ra ameyî kiştiş. Înan ra xususî merdimê sivîlî ameyî kiştiş, nê merdimi bi mayin û bombeyan ya zî mîyanê şerî de mendî û bi çekanê şerî ameyî kiştiş. Îxlalê merdimî her ke şîyo zêde bîyê, ma serranê peyênan de vînenî ke bi wesayîtê zirxinan zaf zêdîyayî. Wesayîtanê zirxanî ke mîyanê şaristanan de gêrenê, benê semedê qezayan û ma vajî ke her aşme yew û di însanî binê nê wesayîtan manenî ya birîndar benê ya zî yenî kiştiş.”
Wesayîtanê zirxî Goreyê şaristanan nêameyî viraştiş
Yakup Guven destnîşan kerd ke nê wesayîtanê zirxî goreyê şaristanan nêameyî viraştiş, wesayîtê şaristanan nîyê û wina domna: “Nê wesayîtan goreyê wesayîtanê bînî wayîrê qabîlîyetê manevrayî nîyî, gêrayîşê nê wesayîtan yê şaristanan de bi xo de rîsko pîl ano. Ge ge keye û malbatê maxdûran muracatê ma kenî, ma ra destêka huquqî wazenî. Ge ge ma bi xo nê îxalalan ra hayîdar benê, daxîlê prosesê nê maxdurîyetî benê, hem faîlê nê maxdurîyetî bêrê dariznayîş hem zî nê tewir îxlalî nîrî meydan. Ma wazenî mahkeme de wa usulo adîlane bêro teqîpkerdene. Ma wazenî faîl goreyê îxmalê xo bêro dariznayîş. Çimê ma de teyna şoforê nê wesayîtî sucdar nîyo, kesê ke qerar dayî nê wesayîtî mîyanê şaristanî de bigêrê ê zî mesûl ê. Ma zaf rayan dîyenî ke şoforê nê wesayîtan nîno cezakerdişî, çike şoforê wesayîtî vanî ke nê wesayîtî zaf giran ê, berz ê û camê înan zaf qalin ê û no ser teberi ra ma vengdan nêeşnawenî. Ma 2.5 metreyê cêrî nêvînenî û no ser şima nêeşkenî qusur bierzî ser mi, dima ra dosya şona verê pisporan û pisporî zî vanî nê wesayîtî zaf giran û ganî mîyanê şaristanan de nêgêrî. Dima zî qusur ser şoforî ra yeno girewtiş la ma zanenî ke hem mesûlîyetê şoforan hema zî îdarekaran est o. Îdarekeran bi israr nê wesayîtan mîyanê şaristanan de danî gurenayîş û benê semedê qezayan. Şoforanê nê wesayîtan zî zanenî ke ceza nêgênî, naye ser bi rehetî nê wesayîtan şuxulnenî û xo bawer ê û zanenî do bêrê pawitiş. Coka no sîstem her tim xo dibare keno û çike faîl nînî cezakerdiş, tu tesîrê cezayan ser cuya faîlan çin o.”
No proses komel de hêvîyêk viraşt
Yakup Guvenî bale ante ser pêvajoya aştî û wina qedîna: “Nika welatî de qala prosesê aştîye bena, no proses heme komel hêvîyêk viraşta, na hêvî çi yo? 41 serrê ke şerêk virazîyayo û no şer de bi dest hezaran însanî ameyî kiştiş, no şer de bi hezaran dewe û şaristan ameyî veşnayîş, însanî hêvî kenî ke êdî bi no prosesî no şer biqedîyo û welat komel mîyanê aştî de biciwîyo. Çi heyf ke nê wesayîtî mîyanê şaristanan de bi hawayêko normale têgêrenî, seke şer bi şîdetê xo dewam keno, ma mîyanê aşmêke de dîy Wan û Şirnex de bi nê wesayîtan di qezayî ameyî meydan. Ma nêeşkenî nê meseleyan ra bivajî qezayî, qeza goreyê quralê trafîkî pê yenî la tiya de bi zanayîş nê wesayîtî mîyanê şaristanan de gêrenî, no êdî bîyo sistematik û no ser ma nêeşkenî bivajî qezayî. Ma zanenî ke nika welat de şerêk nêqewimyeno, şerê çekdarî zî çin o. La nê îxlalî hema zî bi sistematik dewam kenî, ma sey Komeleya Heqanê Merdiman hetanî nê îxlalî werta ra hawanîyî, hetanî ke zereyê şaristanan de nê îxlalî nîrî meydan û nê wesayîtî mîyanê şaristanan de bi temamî bivejî ma do mucadeleyê xo bidê dewamkerdiş. Hetanî faîlê nê maxdûrîyetan û îxlalan bêrê cezakerdişî, ma do mucadeleyê xo bidî dewamkerdiş.
