Zêdeyê 200 cinîyê 16 welatan ra Silêmanîye de amey pêser û qerarê têkoşînê pîya da. Qerar dayî ke têkoşînê cinîyanê êzidîyan rê paştî bidê. Hemsereka Pêroyî ya Hereketa Azadî Tara Hisên derheqê Kongreya Yewbînangirewtişê NADA’yî de wina va: “Sere bandora şerî ya serê cinîyan û yewîya cinîyan de nîqaşê avzelî amey kerdene. Netîce de hêzeko gird vejîyaye meydan.”
Cinîyan 3 rojan Silêmanîye de seba yewîye û têkoşînê vera şerî, koçberîye, destdergîye nîqaş kerdî. Tecrubeyê Şorişê Cinîyan ê Bakur û Rojhelatê Sûrî nîqaş kerdî.
Mîyanê 15-17ê Gulane de bi tewrbîyayîşê zêdeyê 200 kesayetîyanê cinîyan ke 18 welatanê Rojhelatê Mîyanên û Bakurê Afrîqa ra amade bîyî, Yewin Kongreya Yewbînangirewtişê Cinîyanê Demokratîkan a Herêmî ya Rojhelatê Mîyanên û Bakurê Afrîqa (NADA) ameye kerdene.
Cinîyê Silêmanîye de amey pêser û Kongreya Yewbînangirewtişê NADA’yî ya Yewine ameye viraştene. Çalakvanê Heqê Merdiman Kinêr Ebdullah kongre de va: “Viraştişê na kongre yew firset o ke cinîyan ezmûnê xo bidê pê, seba seyyewbînanî têkoşîn bidê, heqanê xo bi dest bixelisnê û aşîtî virazê. Ma hêvî kenê ke netîceyê kongreyî yew vurnayîşê raştîn bibo.”
Hemsereka Pêroyî ya Hereketa Azadî Tara Hisên ke beşdarî Kongreya Yewbînangirewtişê NADA’yî bî, fikranê xo bi Ajansa Welat (AW) reyde pare kerdî.
Tara Hisên va ke 15-16-17ê Gulane de şaristanê Silêmanîye de kongreya yewine ameye kerdene û va: “3 rojan de serê bingeyê tarîxî de yew nîqaşê hîra amey kerdene. Serê rolê cinîyan û yewîya cinîyan de nîqaşê ver ameyî. Serê rewşa cinîyan, tundîya vera cinîyan û têkoşînê cinîyan de nîqaşî amey kerdene. Şerê dinya yê hîrêyî de serê dîzaynkerdişê Rojhelatê Mîyanên de rol û rolê cinîyan ame nîqaş kerdene. Hîna astengîyê verê têkoşînê cinîyan amey nîqaş kerdene. Têkoşînê ke serranê peyênan de cinîyan ver amey, amey nîqaş kerdene. Kongre de yew netîcename vejîyaye meydan. Nê konferansî bi seyan cinîyê ke şaristanê cîya cîya, kultur, bawerî û nasnameyê cîya cîya ra amey pêser. Nê rengînîya cinîyan moral û bawerîyeka gird da cinîyan.”
Cinîyê pêro qurbanê hişê baviksalara înan ê
Tara Hisên da zanayîş ke cinîyan kongre de destnîşan kerd ke cinîyê kamca de bibî, dejê înan her welat û şaristanê cîya de yew ê û çareserî zî têkoşînê pîya ya û va: “Netîce de ma vera lîberalîzm, sermayedar û vera aqilê baviksalarî têkoşîn danê. Ma pêro qurbanê nê hişmendîya baviksalarî û aqilê camêrdî yê. Ma heme eynî çarenûsî de pîya ciwîyenê û gere ma têkoşînê xo ya pîya girdêr bikerê. Konferansî hêzeko gird û bawerîyeka gird da viraştene. Seba xebatê pîya qerarê girîngî vejîyayî meydan. Her welatî û şaristanê ke beşdarî nê konferansî bîyî, nê qerarî do kewt merîyet.”
Tara Hisên destnîşan kerd ke na kongre de, tevra alozîyê sîyasî û ekonomîye û tevra şerê Rojhelatê Mîyanên ke vîna cinî û şaran keno hedef, pêvajoya ke cinî û gedeyî benê qurbanî, cinî ameyî pêser. Rewşeka wina de ameyîşê pêserî yê cinîyan de û parekerdişê çandî, sîyasî, komelî û rayverî wayîrê qîymetêk zaf gird o. Nê yewî bandoreka gird serê konferansî kerd.
Cinîyê 18 welatan ra ameyî pêserî
Tara Hisên bal ant ser armancê kongreyî û wina domna: “Kongre bi dirûşmeya “Seba komelêko demokratîk o serê bingeyê şoreş û azadîya cinî virazîyaye ameye kerdene. Bi seyan cinî, çalakvan û temsîlkarê sazîyanê cinîyan beşdar bîyî. 18 welatan ra temsîlkarê cinîyan beşdar bîyî. Fîlîstîn, Lubnan, Urdun, Misir, Tûnîs, Mixrib, Tomal, Sûdan, Yemen, Mûrîtanya, Iraq, Başurê Kurdîstan, Îran, Tirkîya, Sûrîye, Afganîstan ra temsîlkarê komelan û rengan beşdar bîyî. Nê welatan ra ereb, kurd, suryan, asûr, amazîxî, erbenî, faris, afgan, êzidî, kakaî beşdarî na kongre bîyî. Cinîyan serê rewşa şerê hîrêyî yê dinya de nîqaş kerdî. Cinîyan destnîşan kerd ke nê şerî de yew qirkerdişê nikayinî ya vera cinîyan est a. Şerê peyên de kiştiş, koçberî, remnayîş, destdergî est a. Nimûneya nê yewî zî cinîyê Şingal, Sûdan, Fîlîstîn ê. Nê cinîyê ke nê welatan ra amey bîy, ceribnayîşanê xo ardî ziwan. Cinîyan destnîşan kerd ke nê tundîya ke serê înan amey kenê, berhemê netewa dewlete ya.”
Netewa dewlete de demokrasî çînî ya
Tara Hisên da zanayîş ke Netewa Dewlete de demokrasî çînî ya û wina qisey kerd: “Sîstemê Netewa Dewlete de heqê cinîyan çînî yo. Pêro qanûn, sîyaset û rayîrberîya Netewa Dewlete serê hişmendîya serwerîya cinî pêşengî kena. Pêro destûrê bingeyên serê aqilê baviksalarî yeno viraştene. Xizmetê cîhanê desthilatdarî keno. Nê sîstemî zî cinîyan keno qurban, ma tenya serê qurbanîya cinîyan de nîqaş nêkerd. Ma hem zemanî de behsa mîrasê têkoşînê seba azadîye zî kerd. Ma şahidê şoreşê cinîyan a nê serdemî yê. Şoreşê cinîyan ê Kurdîstanî de sey destkewteka zaf gird ameye dîyene. Îran de şoreşê cinî yê azade ver ameye û Yemen, Tûnîs û welatanê bînan de cinîyan eşkayî pêşengîya şoreşê welatanê xo bikerê. Ma vînenê ke Bakur û Rojhelatê Sûrî de cinîyê pêşengîya şoreşi demokratîke kenê. Seba pêro cinîyanê ereb û suryan pêşengî kenê. Hîna Îran de ma dî ke pêşengîya cinîyanê kurdan de serewedartiş virazîya. Nê serewedartişî, netîce de bî sebebê şoreşî pêro şarê Îranî.”
Tara Hisên da zanayîş ke na kongre bî sebeb ke pêro cinîyê pîya vengê xo berz bikerê û wina zêde kerd: “Ame vatene ke lazim o ke cinîyê serê esasê têkoşînê pîya vera hişmendîya baviksalarî têkoşîn bikerê. Lazimî bi pêameyîşê Konfederalîzmê Demokratîke ê Cinîyan est a. Hîna lazimî bi sîstemê pawitişê rewa est a. Hevpêameyîşî ke vejîyaye meydan seba hêzkerdişê Konfederalîzmê Demokratîke yê Cinîyan ê Dinyayî bî yew gama avzel.”
Do paştî bidê têkoşînê cinîyanê êzidî
Tara Hisên va ke kongre de 12 xalê qerarî vejîyayî ver û nê xalî wina rêz kerdî:
“Xurtkerdişê Yewbînangirewtişê NADA’yî sey yewbînangirewtişêkê cinîyan ê hîrayî ke serê krîterê heqanê merdiman ê gerdûnî ra xo esas gêno, Pêameyîşê Hewanayîşê Her Tewire Cîyayîyan ê Vera Cinîyan (CEDAW), Pêameyîşê Stenbolî û qerarê hûmara 1325 a Konseya Ewlehîye ya Neteweyanê Yewbîyayeyan, sey belgeyanê herêmî û mîyannetewî ke bingeyê yew tifaqê hîra yê cinîyan virazeno û xurtkerdişê ey. Qebûlkerdişê belgeyanê şoreşa cinî ya Rojawan û Bakur û Rojhelatê Sûrî û Belgeya Konfederalîzmê Demokratîke yê Cinîyan sey referansêko bingeyîn.
Xurtkerdişê têkoşînê cinîyan seba viraştişê komelêko azad, seyyewbînan û pareker. Viraştişê aşîtî û komelêko demokratîk o serê bingeyê takekesê azade, dûrî tundî, mezhebperestî û neteweperestîye.
paştgirîya hewldananê aşîtî û komelê demokratîke ya bi perspektîfê azadîya cinî ke hetê Birêz Abdullah Ocalan ra amey pêşkerdene.
Waştişê veradayîşê hepsîyanê cinîyan ê ke zîndananê rejîmanê dagirker û zordaran de yê.
Zêdekerdişê paştgirîye seba têkoşînê cinîyanê êzidî.
Xurtkerdişê yewbînangirewtişê herêmî û gerdûnî vera pirsgirêkanê sey şer, tundî, koçberî, vurnayîşê demografîk û cîyayîyanê ekonomîk-komelî ke cinîyanê Rojhelatê Mîyanên û Bakurê Afrîqa ciwîyenê.
Viraştişê tor û platformanê têkoşînê pîya mîyanê rêxistinanê cinîyan de; vilakerdişê parekerdişê ezmûn, raman û vîzyonî.
Pêşkerdişê îqtîdar û zanayîşê cinîyan ke bieşkerî mekanîzmayanê qerargirewtişî de bi hawayêkê çalak ca bigîrê.
Xurtkerdişê çalakîyanê komîteyanê Yewbînangirewtişê NADA’yî serê asta herêmî û bicakerdişê projeyanê pîya serê asta herêmî.
Viraştişê medyayêka cinî ya serbixo vera temsîlîyetanê nerênî û zayendperestan ê vera cinîyan ê medya de.”
