Hemsereka GOÇ-DER’î Medya Alkan va ke seba agêrayîşê dewe ma şîy Meclîs, bê di partîyan ma heme partîyan reyde pêvînayîş kerd. Ma înan ra va ke no kar şima zî elaqadar keno. Agêrayîşê dewan çiqas seba ma bi qîmet bo, ganî seba şima zî wina qîmetin bo.
Serranê 90î de bi taybetî zî welatanê kurdan de dewleta tirke dest bi polîtîkayanê tewr giranan kerd. Dewlete çarçeweya na polîtîka de hêrişê dewan kerd û nêzdîyê 4 hezar dewî kerdî veng û veşnayî. Bi milyonan merdiman zî koç ker. Bi destpêkerdişê prosesê ‘Aştî û Komelê Demokratîkî’ êdî kesê ke wazenê agêrê dewanê xo, kewtê mîyanê hewldayîşan. Na çarçewa de dewa Xaçek a Pîranî de bi pêşengîya Komeleya GOÇ-DER, Şaredarîya Amedî ya Şaristanê Girdî, rêxistinanê DEM Partî, rêxistinê sîvîlî û komela ekolojî şîy Xaçeke.
Hemsereka GOÇ-DER’î û dewijanê Xaçeke derheqê agêrayîşanê dewan de Ajansê ma (AW) rê qisey kerd.
‘Ma seba agêrayîşê dewan şîy Meclîs’
Hemsereka GOÇ-DER’î Medya Alkan va ke ê xebata xo Amed de daya destpêkerdiş, xora sazîya înan Stenbol, Mersîn, Wan û Amed de est a û wina va: “Wan de yew vengîyêk est bi, ma nika aye zî kom kenê. Kîşta Kurdîstanî de di hebî sazîyê ma est ê. Ma zî bi xususî nê sazîyan de xebatanê xo kenê. Xebatê ma tena seba ma nîyê, seba Tirkîya zî bi qîmet ê. Eke ma agêrê dewanê xo, krîzo ekonomîk ke Tirkîya de yeno ciwîyayîş do çareser bibo. Ma demêko dest bi xebata xo kerda. Ma panelêk viraşt, ma panel ra zî pey seba agêrayîşê dewan şîy Meclîs, bê di partîyan ma heme partîyan reyde pêvînayîş kerd. Ma înan ra va ke no kar şima zî elaqadar keno, ma pîya nê karî bikerê. Agêrayîşê dewan seba ma çend biqîymet bo, seba şima zî hende qîymetin o. Înan sey ma vat. Va ‘çîyo ke destê ma ra bêro, ma destek danî şima.’ Meclîs de zî xebata ma weş vîyarte. Ma ewil ganî cigêrayîşê qadî bikerê ke milet çi wazena. Ma goreyê sereyê xo nêeşkenî bikerê, mîsal sazî, dezge û şaredarî çiqas destek bidê ma. Heto bîn ra dewlete û dewletê Ewropa zî eşkenî çiqas destekî bidê ma, ma seba numûneyê yew dewe de xebatêk bikerê, dima ra zî uca ra pey ma xebata xo hîna hîra bikerî.”
Êdî cuya şaristanî bîya zehmet
Dewij Mehmet Ari (70) zî eşkera kerd ke dewa înan serra 1993î de ameya veşnayîş, o wext dewa înan de 30 keyeyî est bî û wina domna: “O dem eskerî ameyî û emîr da va ke ‘gere şima mîyanê 3 rojan de dewe veng bikerê, şima veng nêkerê ma şima zî dewe reyde veşnenê. Tayê dewijê ma şî Amed, tay şî Pîran, a demî ra heta nika dewe ma veng a. Îmkanê ma çin bî, ma agêrê dewa xo.
Demo ke ma dewe de bî, ma karanê heywangerî û citkarî kerdêne, ma zaf kêfweş bîyê dewa xo de. Dewa ma ceyran, mekteb, camîyê ma zî estbi la ma dewe terk kerd û ma bîyê macir. Nika Amed de 200 keyeyê ma, Pîran 200 keyeyê ma est ê la ma nêeşkayê agêrê dewa xo. Ez qayilo agêra dewa xo. Çimkî êdî cuya şaristanî zaf bîya zehmet. Êdî debara ma nêbena, kîra zaf zêdîyaya. No ser ra ma zaf wazenî agêrê dewa xo. Ma eşkenî dewa xo de karanê heywangerî, citkarî bikerê, rez û hêgayanê xo biramî. Nika dewe de her çî ziwa bîya.”
Ma ganî problemanê awe û rayîrî çareser bikerî
Dewijê Xaçekî û Rayedarê Rêxistina DEM Partî ya Amedî Ramazan Karakaya zî wina va: “Nameyê na dewe Xaçek o, demê Serewedartişê Şêx Seîdî de Xaçek ameybî veşnayîş. Xaçek serranê 90î de raya diyine ameye veşnayîş. Ez hetanî 20 serrîya xo ewta de bîya. Gedeyîya ma dewe de vîyarte. O wext na dewe de 25 heb keyeyî est bîy. Ma serra 1993î ra nika nêeşkîyayî bêrê dewe. Nêverda ma bêrê, ma dewe de karanê heywangerî û citkarî bikerê. Nika ortam tikî weş bîyo, no ser, ma vanî; ma newe ra bêrê dewa xo. Na dewe de awe û rayîrê ma çin a, ma ganî problemanê awe û rayîrî çareser bikerî, dima bêrê keyeyan virazî. Çi heyf ke no welat de 4 hezar dewî veşayî, tewr vernî de nê dewî veşnayî. Demê veşnayîşî xortanê dewe kom kerdî û zit kerdî, verê cinîyan îşkence kerdî. Însanê na dewe zaf çî dîy, ma hewna wazenî dewa xo şên bikerî, çimkî ma qet rehet nîyî.”
Ma wazenê agêrê dewa xo
Dewij Salîha Andiç (60) îzeh kerd ke eskerî ameyî dewe û vato gere şima dewe vila bikerî û wina qedêna: “Ma zî bêçare dewa xo ra şîy Pîran, ma 3-4 kesî şîy yew keye. Tira pey ma şîyê Aydin Soke û ma uca de 10 serrî mendî. Ma uca de karanê çapa û pemeyî kerdêne. Gedeyê ma hurdelêk bîyî. Ma wazenê agêrê dewa xo la qewetê ma çin o, ma tena debara xo yew maeşê teqawûdî reyde kenê. Ma nêeşkenî dewe de banî virazî.”
