Şahîdê xoverdayîşê 14ê temmuze Ahmet Candan derheqê rewşa Zîndanê Amed û xoverdayîşê 14ê temmuze dde dîyar ked ke înan binê îşkenceya tewr giran de azadîya merdimîye pawit û vat: “Raybertî rayîrê aştî nîşanê ma dayo. Eke rayîr est bo ganî raywanî zî est ba.”
Tarîxê kurdan de xeylê hedîseyê tarîxî qewimîyayê. Înan ra yew zî xoverdayîşê 14ê temmuze yo. Zindanê Amedî de girewteyê sîyasî binê zilm û îşkenceyan de heqê merdimîye pawitîç Vera çinkerdiş û îmhayî serewedaritişê kurdan resa asta tewr pîle. Şahîdanê ê rojan ra yew zî Ahmet Candan o. Ahmet Candan bi şahîdê çalakîya “Çaran” û “Xoverdayîşê 14ê Temmuz.” Ahmet Candan derheqê xoverdayîşê 14ê temmuze de ajansê ma rê qisey kerd.
‘Ez 3 reyî ameya girewtene’
Ahmet Candan Dîyar kerd ke o 3 reyî ameyo girewtene û wina qisey kerd: “Ez pêro pêser 18 serrî girewte menda. Reya ewîle demo ke ez şîya lîse ez ameya girewtene û serrêk menda. Reya dîyîne 12ê êlule de ez ameya girewtene û 6 serrî menda. Tewr peyên zî serra 93î de ez ameya girewtene û ez 11 serrî hepisxane de menda. Demê 14ê temmuze de ez girewte bîya. Ewil ez cayêko bîn de bîya. Çend aşman ra pey mi berd hepisxaneyê Amedî, koxuşo 5. Demêk ra pey îdareyê hepisxaneyî zî ame bedilnayene. Kesê ke sey ‘Kibrisî’ ameyêne naskerdene, ameyê. Înan sey dişmenî perwerde dîyo. Kurdî zî sey dişmen dîyêne. Serleşkerê Kolorduyo Yewin Kemal Yamak bi. Amîrê zereyê hepisxaneyê Esat Oktay bi. Ewil hepisxane de kesê çepgir hîna zaf bîyê. 12ê êlule ra pey dewete hereketê kurdan ser o zaf vinderte. Hereketê kurdan sey tehluke dîyêne. Serewedaritişî ra ver dewlete demêko kilm de qanûno bingeyîn bedilna. Heme çîyê kurdan înkar kerd. Şarê kurdî zî nê qebul nêkerd û kewt mîyanê têgerî. No zî serewedaritişo 29. bi. Dewlete waşt kurdan orte ra wedarna. La no nêbi.”
‘Zîndan de cuye çin bî’
Ahmet Candanî dîyar kerd ke dewlete vatêne, ‘Serekê kurdan destê ma de yê. Ma do serewedaritişî orte ra wedarnê’ û nê çimdarîyê xo pare kerdê: “Dewlete waşt ke kurdan çin bika. Nê ra pey xeylê îşkenceyî ameyê kerdene. Embazê ma yê pêşengî, Mehmet Hayrî Durmuş, Kemal Pîr, Mazlum Dogan û xeylê embazê bînî xo berpirsîyar dîyêne û vatêne ‘Serewedaritiş bêbedêl nêbeno.’ Sere de Mazlum Doganî çalakî kerd. Dima koxuşo 33. ke ez zî tede girewte bîya, Ferhat Kurtay, Necmî Oner, Eşref Anyik û Mahmut Zengînî vera îşkenceyî laşê xo adirî ver. Dima zî embazan xoverdayîşê 14ê temmuze da destpêkerdene. Qerarî Mehkemaya Riha de eşkera kerd. O wext hepisxane de cuye çin bî. Rojêk werd zaf ame. Ma fehm kerd ke çîyêk est o. Dima embazan vat çalakî dest pêkerda. Nê Zîndanê Amedî de Mehmet Hayrî Durmuş, Kemal Pîr, Alî Çîcek û Akîf Yilmazî cuya xo vîndî kerd. Îdareyê hepisxaneyê zî fehm kerd ke bi îşkence nêbeno û rewşa hepisxaneyî baş bî. La demêk ra pey reyna sey verî îşkence dest pêkerd. Dima pêroyê Zîndanî dest bi çalakîyan kerd ^y îdareyê hepixaneyî apey game eşt.”
‘Bi bedêlanê giranan cuye baş bî’
Ahmet Candanî da zanayene ke çalakîya çaran ra pey embazêk ey ra vato ke çalakî ra pey rewşa înan xeylê baş bîya û wina vat: “Embazî vetbî teber. Waştbi bibî ajan û nameyan bîdê înan. La embazan xover da. Bi bedêlan cuya Zîndanî baş bî. Embazan bedêlê giran dayê û vernîya ajantîye girewt. Serekî o wext vatbi, ‘Înan wezîfeyê xo ard ca. Ganî ma goreyê înan bixebitî.’”
‘Amûrê aştî merdim ê’
Ahmet Candanî ard vîr ke ewro hepisxaneyan de eyn rewşe est a û qiseykerdişê xo wina qedêna: “Girewteyê nêweş û girewteyê ke cezaya înan qedîyaya, veranêdînê. Têkoşînê ma seba merdimîye yo. Heta peynî ma do înan reyde bî. Rayîrê ma rayîrê azadîye yoç Ma wazenê her kes wayîrê merdimîye vejîyoç Hepisxaneyan de dewlete hewl dana ke ma bêrûmet bika. Embazanê ma ra vatêne bibê ajan. Bêrûmetî mergî ra giranêr a. Cewabê ma no bi. Ganî her dem amancê ma azadîye ba. Aştîya tewr xirabe şerî ra başêr a. Seba ke amûrê aştî merdim ê. Heta ma eşkayî ma do şerî orte ra wedarnê. Raybertî rayîr nîşan dayo. Rayîr est o ganî raywanî zî est ba.”
