Amed – Derhêner Borhan Ahmedê yê ji rojhilatê Kurdistanê ye bi filmê “Wek Bayê Bê Ax” behsa zilma li Kurdên Feylî hatiye kirin tev li Festîvala FîlmAmedê bû. Borhan Ahmedî destnîşan kir ku xwest bibe dengê gelê ku weke bayê bêwelat û bênasname ye.
Festîvala Belgefîlman a FîlmAmedê ya 9emîn îsal bi tema û dirûşma “Reh… Li dora agir rastiyên efsûnî…” di navbera 26-30ê Îlonê de li Amedê hate lidarxistin. Festîval îsal bi hevkariya Rêveberiya Çand û Karên Civakî ya Şaredariya Peyasê û Komeleya Akademiya Sînemaya Rojhilata Navîn pêk hat. Festîvala ku pênc rojan berdewam kir bi nîşandana belgefîlma “Li Ber Siya Spîndarê” û merasîma xelatdayînê bi dawî bû. Festîvala îsal rastî eleqeyeke mezin hat û 771 fîlm û 44 proje serlêdana festîvalê kirin. Di encama nirxandinan de 24 fîlm hatin hilbijartin û 5 fîlm jî ji bo pêşandanê hatin bijartin. Yek ji van fîlmên hate hilbijartin jî fîlmê derhêner Borhan Ahmedî yê bi navê “Wek Bayê Bê Ax” e bû.
Fîlmê Borhan Ahmedî yê ji rojhilatê Kurdistanê ye paşxaneya dîrokî, siyasî û civakî ya sirgûnbûna 75 hezar Kurdên ku li Iraqê dijîn (Weke Kurdên Feylî tên zanîn) a ber bi Îranê ve û rewşa wan a îroyîn a li Îranê û cîhanê vedibêje. Zimanê fîlm Kurdî (Kelhorî) û Farisî ye. Borhan Ahmedî têkildarî fîlm û festîvalê ji ajansa me re axivî.
Heta niha 22 fîlm çêkirine û gelek xelat wergirtine
Borhan Ahmedî da zanîn ku cara ewil e tev li Festîvala FîlmAmedê dibe û qala naveroka fîlmê xwe kir. Borhan Ahmedî diyar kir ku dewleta Iraqê gelek zilm li Kurdên Feyîlî kiriye û wî pêdivî pê dît ku serpêhatiya wan bike belgefîlm. Borhan Ahmedî diyar kir ku di sala 2001an de dest bi sînemayê kir û wiha got: “Heta niha 22 fîlm çêkirine û tev li pir festîvalan bûm. Komek xelatên min yê navxweyî û navneteweyî hene. Min lîsansa xwe li ser derhêneriya sînemageriyê girtiye û ez endamê Komelaya Sînemagerên Ciwan a Bajarê Sinê me.”
‘Festîvala FîlmAmedê dê bibe festîvala bi nav û deng a di dinyayê de’
Borhan Ahmedî anî ziman ku Festîvala FîlmAmedê hem weke plan û program hem jî ji aliyê dîsîplînê ve hem ji aliyê beşdarbûyîna fîlman ve di asteke bilind de dibîne û wiha got: “Ez kêfxweş im ku ez li vir im. Bi vî awayî ev festîval dikare pêşerojeke nêzîk te bibe festîvaleke herî baş. Ne tenê li vê erdnîgarîyê dibe ku bibe festîvala cîhanê ya herî baş. Ji ber ku bi awayekî baş û profesyonel bi rê ve diçe. Min tu fîlmên ku asta wan kêm bû di festîvalê de nedît. Ji temaşevanan re têkiliyek heye, kalîteya deng û dîmen pir başe. Ez di wê hêviyê de me ku Festîvala FîlmAmedê dê bibe festîvala bi nav û deng a di dinyayê de.”
Borhan Ahmedê bi lêv kir ku dema fîlma wî ji aliyê FîlmAmedê ve hate hilbijartin pir kêfxweş bû û wiha pê de çû: “Heya niha min tecrube nekiribû û min pir hezdikir bêm FîlmAmedê û bajarê Amedê. Sînemageran û bajar ji nêz ve bibînim bikaribim bi sînemagerên li vir re têkilî çêbikim. Derfêt li vir hene ku bikaribin alîkariya hev bikin.”
Du fîlmên li ser xwezaparêziyê çêdike
Borhan Ahmedî da zanîn ku du projeyên wî yên fîlm hene ku çêdike û ev agahî dan. “Yek ji wan hema di asta post produksiyonê de ye. Mijara berhemê xwezaparêzî ye. Mijar li ser çûkeke ku li Kurdistanê dijî û çûkeke pir xweşik e. Çûk di lîsteya sor ya heywanên ku bi talûkeya tunebûnê re rûbirû de ye. Berhemek din jî di deste min de heye, ev jî karekî xwezaparêzan e. Mijara wê jî li ser agirên ku dikevine nav daristanên Zagrosê. Ji bo ku her sal bi destpêka demsala germahiya havînê li pir cihên Zagrosê ku 11 parêzgehan di nava xwe de dihewîne daristan bi çend sedemên bi mirovî, hem derveyî mirovî dikin tune bibin. Talûkeyeke mezin e ku em tiştekî nekin dibêjin heya 60 salên din êdî hemû daristanên Zagrosê dê tune bibin. Dixwazim li ser vê mijarê bixebitim.”
‘Min xwest bi vî filmî bibim dengê gel’
Borhan Ahmedî bi lêv kir ku fîlmê wî yê “Wek Bayê Bê Ax” çend peyaman di nava xwe de dihewîne û axaftina xwe bi van gotinan bi dawî kir: “Ya ewil min xwest bibim dengê vî gelî, ji bo ku weke bayekî bêwelat in bênasname ne. Peyama duyemîn peyama aştiyê ye. Divê em bizanibin ku pêşgirîkirin, nehiştin, koçkirin, girtin û talankirina gelekî mijareke çiqas nexweş e. Min xwest bi vî film bikaribim pêşiyê li vê bigirim.”
Borhan Ahmedî kî ye?
Borhan Ahmedî di sala 1982yan de li bajarê Sinê yê rojhilatê Kurdistanê hatiye dinyayê. Di sala 2001ê de dest bi çêkirina fîlman kiriye. Lîsansa xwe di qada sînemayê de kiriye. Derhêner, senaryonûs, edîtor û çêkerê fîlman e. Li Komeleya Sînemayê ya Ciwanan a Sinê perwerdekariya kargeha belgefîlman kiriye. Di gelek festîvalên fîlman de deng bi kar anî ye. 21 kurtefîlm, fîlmên metrajnavinc û rêzafîlm çêkirine.
