• Nûçeyên Herî Dawî
Dînamoya şoreşa kurd dê azadî û demokrasiyê bîne

Dînamoya şoreşa kurd dê azadî û demokrasiyê bîne

5 SIBAT 2025 - 10:44
Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

8 HEZÎRAN 2025 - 00:13
Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

7 HEZÎRAN 2025 - 22:19
Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

7 HEZÎRAN 2025 - 18:07
Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

7 HEZÎRAN 2025 - 16:19
‘Hestiyên me bidin me’

‘Hestiyên me bidin me’

7 HEZÎRAN 2025 - 15:00
Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

7 HEZÎRAN 2025 - 14:18
Kampanya ‘Ez dixwazin bi Rêber Apo re hevdîtinê bikim’ belav dibe

Kampanya ‘Ez dixwazin bi Rêber Apo re hevdîtinê bikim’ belav dibe

7 HEZÎRAN 2025 - 13:58
DEM Partî û MHP: Meclis cihê çareseriyê ye

DEM Partî û MHP: Meclis cihê çareseriyê ye

7 HEZÎRAN 2025 - 12:03
Bijîşkan li Hewlerê dest bi boykotê kirin

Bijîşkan li Hewlerê dest bi boykotê kirin

7 HEZÎRAN 2025 - 10:26
Dayikên cangoriyan: Bila êdî aştiyeke mayînde bê

Dayikên cangoriyan: Bila êdî aştiyeke mayînde bê

7 HEZÎRAN 2025 - 08:51
62 gund li Şirnexê qedexene: Gundî dixwazin vegerin

62 gund li Şirnexê qedexene: Gundî dixwazin vegerin

7 HEZÎRAN 2025 - 08:36
ROJEVA 07ê HEZÎRANA 2025an

ROJEVA 07ê HEZÎRANA 2025an

7 HEZÎRAN 2025 - 08:00
Li Wanê pankarta ‘PKK gel e, gel li vir e’ daliqandin

Li Wanê pankarta ‘PKK gel e, gel li vir e’ daliqandin

7 HEZÎRAN 2025 - 07:49
Li Sûriyeyê di 24 saetan de 9 kes hatin kuştin

Li Sûriyeyê di 24 saetan de 9 kes hatin kuştin

6 HEZÎRAN 2025 - 18:32
Ekrem Kar piştî 30 salan girtî ma hat berdan

Ekrem Kar piştî 30 salan girtî ma hat berdan

6 HEZÎRAN 2025 - 17:28
  • |
  • Kurmancî
  • Kirmanckî
  • |
  • Derbarê Me De
  • |
  • Hemû Nûçe
awelatnavend@gmail.com
Ajansa Welat
08 HEZÎRAN 2025
Encamek nîn e
View All Result
  • ROJANE
    Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

    Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

    Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

    Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

    Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

    Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

    Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

    Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

    ‘Hestiyên me bidin me’

    ‘Hestiyên me bidin me’

    Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

    Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • ROJANE
    Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

    Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

    Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

    Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

    Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

    Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

    Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

    Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

    ‘Hestiyên me bidin me’

    ‘Hestiyên me bidin me’

    Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

    Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
Encamek nîn e
View All Result
Ajansa Welat
Encamek nîn e
View All Result

Dînamoya şoreşa kurd dê azadî û demokrasiyê bîne

Navenda Nûçeyan /AW

5 SIBAT 2025 - 10:44
Kategorî: MANŞET, ROJANE
A A
Nivîskarê Rojnameya Xwebûnê Medenî Ferho, di quncikê xwe yê vê hefteyê de bal kişand ser têkoşîna kurdan a 50 salên dawî û got: “Rêber Abdullah Ocalan, di 50 salan de gelê kurd, di dibistana “şaristaniya serdemê” de bi dersên dîroka ji serdema zarokatiyê û heta serdema teknolojiya pêşketî, bi perspektîfên gerdûnî perwerde kiriye.”

Nivîskarê Rojnameya Xwebûnê Medenî Ferho, di quncikê xwe yê Xwebûnê de bal kişand ser têkoşîna gelê kurd, hewldana Rêberê PKKê Abdullah Ocalan a ji bo çareseriyê û polîtîkayên hikûmetê yên li dijî çareseriyê.

Nivîsa Medenî Ferho ya bi sernavê ‘Dînamoya şoreşa kurd dêazadî û demokrasiyê bîne’ ku ji bo Rojnameya Xwebûnê nivîsîye wiha ye:

Tirkiye dişewite. Halê pir melûl ê Tirkiyeyê, tenê di şewata otelekê de nîn e. Grafîka nexşeya siyasî, civakî, aborî di nava herifandinekê de ye. Modeleke ji cîhanê cûda ye. Ji destiniya ku Şemsî Tebrîzî destnîşan dike jî cûda ye.

Şemsî Tebrîzî dibêje destînî-çarenûs, tevahiya rê nîşan nade. Tenê “çaryanên, yan jî qoziyên veqetandina riyan nîşan dide. Ji bo vê jî mirov ne “hakimê” jiyanê ye û ne jî rêzan e.” Erdogan xwe ji ser her cûre destniyê re dibîne. Ev “usul ‘l ebed” ya dewşîrmeyan e, di tevahiya dîroka wan de rewşên trajî-komîk hene.

Tirkiyê dişewitê, pirsa vê gotinê jî ev e; kî dikare welatan, bajaran bişewitîne? Neron Roma şewitand, Hîtler welat şewitandin. Erdogan Kurdistanê dişewîtine. Lêkolîner, akademisyen û mirovên serê xwe bi civakan re diêşînin, gotinên Arîsto dubare dikin û dibêjin: “Gelên bedbext ew in ku di aliyê exlakî de têkçûne.”

Malmisanij, di pirtuka li ser Ziya Gokalp de, Prof, Dr. Orhan Turkdogan jî di pirtuka, “Şideta Civakî û Rastiya Tirkiyeyê” de bi dîtineke hevbeş dibêjin: “Li gorî Ziya Gokalp, valahiya kultura li Tirkiyeyê encama Tanzimatêye.”  Lê ya balkêş ew e ku kortî, bedbextî, paşverûtî, şecere û sîlsîleya “erozyona kulturî”  li Tirkiyeyê bi Ziya Gokalp dest pê dike. Di serdema Erdogan de jî berê vê erîzyonê ber bi Hasan el Benna hate guhertin. Ev zatê muhterem ideologê tevgera civakî ya “şerîatê” ye (1928) . Alîgirên wî jî weke “Îxwan-î Muslîm (Birayên Misilman)”  yan jî “cîhadîst” têne naskirin.

Ev sîstemeke “sûper dejenere” ye û li Tirkiyeyê serdest bûye.

Encama vê jî “şîdeta morfolojîk” e, yanî şîdeta heywanî ye û bermahiya paşayên dewşirme ye. Niha jî ev şîdet weke “terora dewletê”, siyaseta “inkar û tunekirinê” tê binavkirin. Ev şîdeta morfolojîk bi kîjan navî dibe bila bibe, metodîk e û bingeha wê Kongeya Îtihat û Terakî ya sala 1912yan e. Dewama wê jî Beyana Amasyayê ya sala 1919yan e. Îro jî bi navê Misak-i Mîlî tê binavkirin û meşandin. Bala xwe bidinê siyaset û şerê Erdoganland: Yek; parçeyên Kurdistanê li Suriye û Iraqê dagir- kirin e. Du; dixwaze Suriye û Iraqê parçe bike û her du parçeyên Kurdistanê bi xwe ve girêbide. Pîkola wan a di êrîşên çekdarî û trafîka wan ya dîplomasiyê vê nîşan dide.

Tevgera Azadiya Kurd, ya ku bi pêşengiya Abdullah Ocalan, di salên 1970yi de dest pê kir, di 50 salan de him kêmasiyên sosyolojîk, him kêmasiyên felsefîk ji holê rakirin. Di aliyê fikrî, zihnî û fîzîkî de guhertin çêkirin. Tevgerên “hetorojen”  di asta “homojen” de mezin kirin; ew ji “heteredoksiyê” derxist, di aliyê sosyo-ekonomîk û sosyo-polîtîk de kirin yek.

Van geşedanan him di çanda gelê kurd de, him di hişmendiya  gelê kurd de şoreş çêkir. Rê li ber “biyanîbûna ji xwe” girt. Siyastemedar û rewşenbîrên kurd, di çarçoveya “xwebûnê” de ber bi Hegel, Kant, Niçe, Hebel, Freud û Marx de daf dan. Xwebûn jî bû xwenaskirin û bi felsefe û hişmendiya sosyolojîk danasîn. Çarçoveyeke neteweyî, demokratîk, sosyalîst, şoreşgerî û gerdûnî derxiste holê, Ev wersiyon jî cûdakirina ji xetên revizyonîst û reformîst e.

Ev hemû bi dîsîplîneke xurt hatin pêkanîn. Têkoşîna partî, civak û çekdarî bû bingeha şoreşekê. Ev şoreş, di aliyê şoregeriya gel û şoreşgeriya rewşwnbîrî ve pêşket. Ev şoreş, bi metodolojiya zanistî û nûjen, bi mînakên dîrokî, weke modelekê bi beden û mêjî ye. Abdullah Oclan, vê metodolojiyê weke, “emprizm”, yanî metedolojiya zanistê binav dike. Lewma dîrokê jî weke dayik, yan jî derya hemû zanistan bi nav dike.

Dînamoya şoreşa kurd, paradîgmaya pêşengê Tevgera Azadiya Kurd Abdullah Ocalan, bandor li cîhanê kir. Mixabin li Tirkiyeyê nekir. Tirkiye jî ji anafora wêraniyê rizgar nebû. Balkêş e , dewleta bi pêşengiya paşeyên dewşirme hate avakirin, di her serdemê de, weke “semenderên” dojehî ku zarokên xwe tune dikin e. Ev mîrateyeke xanedanên Osmanî ye, di fikir û zikrê paşayên dewşir me de bûye nexweşiyeke psîkolojîk. Ev nexweşî di tevahiya bedena dewleta Enqereyê de heye û bûye nexweşiya mêjî û bedena desthilardaran.

Li cîhanê du qirkirinên hovane hene; yek, qirkirina Îndianên ku weke “çermsorik” têne binavkirin e, ya din jî qirkirina paşayên dewşirma ya 6 gelên li Anatolya, Kurdistan, Derya Reş, Ege û Derya spî ye.

Di serdema Reîs-ûl Cumhur Erdogan de, kurdan navê vê qirkina dojehî nerm kirine, dibêjin qirkirina siyasî. Eger sucekî organîze, tecrîd, îzole, qeyum, asimilasyon, qedexe û inkara etnîkî hebe; bi gotina Mehmet Alî Aybar “qesit” hebe, “etnîkî” be, bi “plan” be û bi hêzeke rêxistini ya çekdar û bi pêşengiya desthilatdariyeke siyasî bê kirin, qirkirin e. Bi gotina Jean Paul Sartre, “eger otorîteye fermî biryarê bide”, ev kuştin nabe ya komeke sergerde, dibe qirkirineke rêxistinkirî. Bi gotina nivîskarê “Li Ser Azadiyê” John Stuart Mill, “eger zor û şîddeta siyasî hebe, mafê jiyanê, îrade û hişmendiyê tune bike”  ev komkujî ye. Di serdema Reîs-ûl Cumhur de ev kiryar teva di zikhev de têne kirin.

Bi têkbirina Mutabaqata Dolmabahçeyê re kurdan navê romana Gore Vidal, “Împaratorê Bêbext” li Reîs-ul Cujmhur Erdogan kir. Bi gotineke sivik, “kevir li kaboka xwe xist.” Girafîka têkçûna xwe da dest pê kirin. Bi “teşrîkî mesai” ya bi çeteyên DAIŞê re, grafîka wêrankariyê gihande lûtkeya heri jor. Bi dagirkirina Efrînê re hestî şikand. Di nava kurdan de “hestî şikandin tê wateya tolhildan û doza xwînê. Herî dawî bi armanca pratîzekirina “Misak-i milî”, bi hêzêke “cedîd” û haydûd êrîşî Herêmên Parastinê yên Medyayê, Başûrê Kurdistanê û Şingalê kir, çekên kimyewî bikaranîn, Bê rawestandin êrîşî Rojava dike.

Ya balkêş, Reîs-ul Cuumhur, ev kiryarên” bê îdrak, “piştî mesaja Birêz Abdullah Ocalan ya di Newroza 2013yan de kirine pratîkê. Ev serdema ku cîhan ber bi modernîteyeke şaristanî ve diçe, Reîs-ul Cumhur Erdogan, berê xwe daye xeşîmtî, paşverûtiyê. Erdogan koletiya serdema feodalîzmê layiqî kurdan dibîne.

Rêber Abdullah Ocalan, di 50 salan de gelê kurd, di dibistana “şaristaniya serdemê” de bi dersên dîroka ji serdema zarokatiyê û heta serdema teknolojiya pêşketî, bi perspektîfên gerdûnî perwerde kiriye. Ev perwerde bû “dara felsefe” ya li Kurdistanê. Kurd dema destana Rustemê Zal, Gilgamêş û Kawa dixwînin, hêza çiyayên Kurdîstanê tînin bîra xwe. Dema Mem û Zînê dixwînin, xewn û xeyalên Ehmedê Xanî tînin bîra xwe. Ji bo vê ye ku êdî li hemberî paşverûtiya siyasî ya bi dek û dolaban, li hemberî “vegotina ûmet” a Misilmantî û gotina “em hemû misilmanin” ku têkbirineke rezîlane, ya mekan û demê tê de heye, şiyar in. Bi şîrovekirina dîroka materyalîst nêzîkî pêşketinan dibin û nirxandinan dikin û dibînin ku tu kiryarên Erdogan, “mûbah-meşrû” nîn in û hêviyan nadin.

Riya aqil yek e; eger dev ji milîtaniya sergerdeyî berdin, çeteyên paramîlîter belav bikin, fetîşa alê û ziman têrk bikin, îdeoljiya yekperest red bikin, mercên Birêz Abdullah Ocalan baş bikin, “mafê hêviyê” bikin pratîkê, bi gotina Misilmanan “munafiqiyên mumînî” terk bikin, kurd dê ji wan bawer bikin. Divê dewleta Enqereyê mînaka Başûrê Efrîkayê referans bigire, demildest Abdullah Ocalan serbest berde. Divê derfetan bide ku bermahiyên dîroka barbarî ji holê bêne rakirin, dawî li kiryarên trajîk bêne anîn. Di dewsa wan de, şoreşa demokratîk were pêkanîn, jiyana bi hev re ya serdemên klasîk ya li Mezopotamyayê di radeya rasteqînî de werê sazkirin. Eger ev nebe, dewleta Enqereyê dê nikaribe xwe ji parçebûnê rigar bike.

FacebookTweet

Nûçeyên Din

Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

Şagirtên xwendegeha kurdî bawernameyên xwe girtin

8 HEZÎRAN 2025
Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

Li Arjantînê ‘Sosyolojiya Azadiyê’ hate nasandin

7 HEZÎRAN 2025
Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

Pervîn Bûldan: Em ji Birêz Ocalan bawer in

7 HEZÎRAN 2025
Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

Rojnameger dê Hafiz Akdemîr bi bîr bînin

7 HEZÎRAN 2025
‘Hestiyên me bidin me’

‘Hestiyên me bidin me’

7 HEZÎRAN 2025
Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

Piştî darve kirin cenazeyê wî winda kirin

7 HEZÎRAN 2025

ÊN ZÊDE HATINE XWENDIN

  • Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Çîrokek ji Geliyê Zîlan: Delala Dînik

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Girtiyê nexweş ev 3 roj in di beşa lênêrîna awarte de ye

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ROJEVA 01ê ÇILEYA 2025an

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ‘Ragihandin di nav şer de têkoşîna zîhnî dike’

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Keda 200 salî ya Hesinkarê Ermenî Xaço û hedatî

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Zarokên Suryan fêrî suryanî dike

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Abdullah Ocalan Mafê Hêviyê anî rojeva Tirkiyeyê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Nivîskar û rojnameger Abdurrahîm Kiliç wefat kir

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Onen: Em dixwazin gel ji bin vî şerê psîkolojîk derxin

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0

ARŞÎV

  • HEZÎRAN 2025 (95)
  • GULAN 2025 (577)
  • NÎSAN 2025 (468)
  • ADAR 2025 (540)
  • SIBAT 2025 (514)
  • ÇILE 2025 (594)
  • KANÛN 2024 (628)
  • MIJDAR 2024 (94)

Ajansa Welat, bi nûçeyên taybet, dosya, lêkolîn, dîmen û deng civakê agahdar û ronî dike.

Bi şîara agahiyên rast û objektif weşanê esas digire, li ser şopa heqîqetê agahiyan belav dike.

Ajansa Welat bi nûçe û naverokên xwe dibe deng û rengê welat.

Xwediyê Îmtîyazê: Fahrettîn Kiliç

Berpirsiyarê Karên Nivîsan: Nafiye Bal

Navnîşan: Fırat Mahallesi, 553. Sokak, Tanlar Şehri Teras Evleri, B Blok,
Kat: 5 - No: 40, Kayapınar, Diyarbakır

Telefon: +90 (532) 519 37 73

E-mail: awelatnavend@gmail.com
Malper: www.ajansawelat.com
Twitter Youtube Instagram
  • Serrûpel
  • Têkilî
  • Derbarê Me De

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne

Encamek nîn e
View All Result
  • HEMÛ NÛÇE
  • ROJANE
  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • KIRMANCKÎ

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne