• Kurmancî
  • Kirmanckî
  • |
  • Derbarê Me De
  • |
awelatnavend@gmail.com
Ajansa Welat
24 MIJDAR 2025
Encamek nîn e
View All Result
  • ROJANE
    Endamên Komîsyonê diçin Îmraliyê

    Endamên Komîsyonê diçin Îmraliyê

    ‘Şoreşa Rojava îspat kir ku jin jiyanê diafirînin’

    ‘Şoreşa Rojava îspat kir ku jin jiyanê diafirînin’

    ROJEVA 16ê MIJDARA 2025an

    ROJEVA 24ê MIJDARA 2025an

    Xwebûn bi manşeta ‘Ne rojek her roj têdikoşin’ derket

    Xwebûn bi manşeta ‘Ne rojek her roj têdikoşin’ derket

    Helbestvan Arjen Arî li Amedê hat bibîranîn

    Helbestvan Arjen Arî li Amedê hat bibîranîn

    MED-DERê li Farqînê kargeha ziman a zarokan vekir

    MED-DERê li Farqînê kargeha ziman a zarokan vekir

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • HEMÛ NÛÇE
  • ROJANE
    Endamên Komîsyonê diçin Îmraliyê

    Endamên Komîsyonê diçin Îmraliyê

    ‘Şoreşa Rojava îspat kir ku jin jiyanê diafirînin’

    ‘Şoreşa Rojava îspat kir ku jin jiyanê diafirînin’

    ROJEVA 16ê MIJDARA 2025an

    ROJEVA 24ê MIJDARA 2025an

    Xwebûn bi manşeta ‘Ne rojek her roj têdikoşin’ derket

    Xwebûn bi manşeta ‘Ne rojek her roj têdikoşin’ derket

    Helbestvan Arjen Arî li Amedê hat bibîranîn

    Helbestvan Arjen Arî li Amedê hat bibîranîn

    MED-DERê li Farqînê kargeha ziman a zarokan vekir

    MED-DERê li Farqînê kargeha ziman a zarokan vekir

  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • CIVAK
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • HEMÛ NÛÇE
Encamek nîn e
View All Result
Ajansa Welat
Encamek nîn e
View All Result

Ji sedî 40ê avzêman ziwa bûn

Mehmet Alî Ertaş / AW

24 MIJDAR 2025 - 08:14
Kategorî: EKOLOJÎ, MANŞET
A A
Li gorî pisporan li Tirkiyeyê piştî serdema endustriyalîzmê pêş ket, ji sedî 40ê qadên avî/avzêm ziwa bûn. Bi ziwabûna avzêman re gelek cureyên zindiyan jî winda bûn. Di 60 salên dawî de li Tirkiyeyê ji 240 golên avê 186 ji wan bi temamî ziwa bûn e.

Avzêm/Qadên Avî, yek ji cih û warên çûk, ajalên bi bask û hestî ne. Yek ji cihên herî zêde cureyên zindiyan lê pir dijîn avzêm in. Li Cîhanê û Tirkiyeyê hejmara avzêm her ku diçe kêm dibe. Qadên avzêm kêm dibin.
Li cîhanê ji sedî 6ê parzemînan avzêm in. Di nava cureyên biyolojîk û zindîweran de ji sedî 40 li qadên avzêm dijîn. Li tevahiya cîhanê di 50 salên dawî de ji sedî 35ê avzêm zuha bûn.


Li gorî rapora Peymana Parastina Qadên Avgîz-Avzem (Qadên avî) ya 2025an, ji sala 1970an heta niha ji sedî 22 qadên avî tune bûn.

Li tevahiya cîhanê 411 milyon hektar qadên avî zuha bûne. Li gorî lêkolînên zanistî wisa bidome, dê heta 2050î ji sedî 20ê din avzem (qadên avî) zuha bibin. Ku wisa bidome dê hata 20 salên din nêzî 39 trilyon dolar zerara aborî pêk bê.

Li gorî Rapora Parzemînên Dijîn ji 1970ê heta 2016an di kêmbûna popûlasyona ajalên bi hestî de, herî zêde li qadên avî (avzem) pêk hatiye. Rêjeya kêmbûna ajalên bi hestî yên li qada avî ji sedî 84 e. Ji sedî 25ê wan jî bi tunebûnê re rû bi rû ne.

136 qadên avî têne parastin

Wezîrê Daristan û Çandiniyê Îbrahîm Yumakli, di daxuyaniyeke xwe de destnîşan dike ku li tevahiya Tirkiyeyê 6 hezar û 148 qadên avî heye. Îbrahîm Yumakli diyar dike ku ev qadên avî bi qasî 1,6 milyon hektar in. Li gorî Wezareta Daristan û Çandiniyê li Tirkiyeyê 136 qadên avî hatine parastin û niha di bin parastinê de ne.

Avzêm ziwa dibin

Li gorî rapora Neteweyên Yekbûyî li Tirkiyeyê 131 qadên avî-Avzêm hatine parastin. Li gorî raporê di 50 salên dawî de nêzî 1,3 milyon hektar qada avî tune bûye.

Li Tirkiyeyê 457 cureyên çûkan heye

Li gorî lêkolînên Zanîngeha Çukurovayê jî li Tirkiyeyê 135 qadên avî (avzêm) heye û mezinbûna wan 2.155.045 hektar e.

Li gorî lêkolîna şêwirmendê Zanistê yê Komeleya Parastina Tabiata Tirkiyeyê (TTKD) Dr. Erol Kesîcî, di 60 salên dawî de li Tirkiyeyê ji 240 golên avê 186 ji wan bi temamî zuha bûne. Yên din jî di talûkeyê de ne.

Etîket: ekolojîparastina xwezayêziwabûn
FacebookTweet

Nûçeyên Din

Hûn zanin çi we dikuje?

Hûn zanin çi we dikuje?

19 MIJDAR 2025
‘Aştiya civakî girêdayî aştiya xwezayê ye’

‘Aştiya civakî girêdayî aştiya xwezayê ye’

3 MIJDAR 2025
Li dijî talankirinê nobeta parastinê

Li dijî talankirinê nobeta parastinê

6 ÎLON 2025
Talana ekolojiyê ya li Serhedê metirsîdar e

Talana ekolojiyê ya li Serhedê metirsîdar e

6 TEBAX 2025
Platforma Ekolojiyê: Bi destê walîtiyê û cerdevanan xweza tê talankirin

Platforma Ekolojiyê: Bi destê walîtiyê û cerdevanan xweza tê talankirin

6 TEBAX 2025
Li hember talana xwezayê standa îmzeyan

Li hember talana xwezayê standa îmzeyan

29 TÎRMEH 2025

ÊN ZÊDE HATINE XWENDIN

  • Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    Çend diyalog û heqîqeta taziyeyekê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Çîrokek ji Geliyê Zîlan: Delala Dînik

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ROJEVA 01ê ÇILEYA 2025an

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Girtiyê nexweş ev 3 roj in di beşa lênêrîna awarte de ye

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • ‘Ragihandin di nav şer de têkoşîna zîhnî dike’

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Foza Yûsif: Yekîtiya demokratîk a Kurdan çêbibe wê ev sedsal bibe sedsala Kurdan

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Ocalan ji heyetê re got: Pêvajo di merhaleyeke krîtîk de ye divê bi hev re gav bên avêtin

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Keda 200 salî ya Hesinkarê Ermenî Xaço û hedatî

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Abdullah Ocalan Mafê Hêviyê anî rojeva Tirkiyeyê

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0
  • Zarokên Suryan fêrî suryanî dike

    0 shares
    Facebook 0 Tweet 0

ARŞÎV

  • MIJDAR 2025 (387)
  • COTMEH 2025 (512)
  • ÎLON 2025 (484)
  • TEBAX 2025 (467)
  • TÎRMEH 2025 (582)
  • HEZÎRAN 2025 (463)
  • GULAN 2025 (577)
  • NÎSAN 2025 (468)
  • ADAR 2025 (540)
  • SIBAT 2025 (514)
  • ÇILE 2025 (594)
  • KANÛN 2024 (628)
  • MIJDAR 2024 (94)

Ajansa Welat, bi nûçeyên taybet, dosya, lêkolîn, dîmen û deng civakê agahdar û ronî dike.

Bi şîara agahiyên rast û objektif weşanê esas digire, li ser şopa heqîqetê agahiyan belav dike.

Ajansa Welat bi nûçe û naverokên xwe dibe deng û rengê welat.

Xwediyê Îmtîyazê: Fahrettîn Kiliç

Berpirsiyarê Karên Nivîsan: Medya Bal

Navnîşan: Fırat Mahallesi, 553. Sokak, Tanlar Şehri Teras Evleri, B Blok,
Kat: 5 - No: 40, Kayapınar, Diyarbakır

Telefon: +90 (532) 519 37 73

E-mail: awelatnavend@gmail.com
Malper: www.ajansawelat.com
Twitter Youtube Instagram
  • Serrûpel
  • Têkilî
  • Derbarê Me De

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne

Encamek nîn e
View All Result
  • HEMÛ NÛÇE
  • ROJANE
  • JIN
  • ÇAND
  • ABORÎ
  • POLÎTÎKA
  • EKOLOJÎ
  • TENDURISTÎ
  • DARAZ
  • CÎHAN
  • FORUM
  • PODCAST
  • VÎDEO
  • WÊNE
  • KIRMANCKÎ

© 2024 Ajansa Welat ● Yekemîn Ajansa xwerû Kurdî ● Hemû maf parastî ne